________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
વિશેષાથ-શ્રી બાવથી અષ્ટ મહાપ્રાતિહાર્યરૂપ ( અશોકવૃક્ષાદિ) હોય છે અને અત્યંતર લક્ષમી કેવલજ્ઞાનાદિ ગુણરૂપ છે, એવી રીતે આપ બંને લક્ષ્મી યુક્ત છે. લક્ષ્મીસંપન્ન છતાં આપ નિષ્પરિમલી છે, મમતા રહિત છે. એ અતિ અદ્દભૂત દશક વાત છે. વળી આપ શુકલધ્યાનના માતા છે. જગતમાં વીતરાય કર્મ ક્ષય કરવાથી અનંત બળવાળા વિભુ છે. તે કારણથી હું આપની વિનંતિ કરવા આવ્યો છું. ૧
દીધી ચરણની ચાકરી રે લે, હું એવું હરખે કરી રે લોલ;
સાહિમ સામું નિહાળજો રે લે, ભવસમુદ્રથી તાર રે લે. ૨
ભાવાર્થ –આપે મને ચરણની ચાકરી આપી, હવે હું હરખે કરી આપની સેવા કર, હે પ્રભુ! મારી સામું આપ દેખજો અને સંસારસમુદ્રથી મને તાર. ૨
વિશેષાર્થ –હે પ્રભુ આપે મારા ઉપર કૃપા દૃષ્ટિ કરી સેવા આપી તેથી હું કૃતાર્થ થયે. મારા ભાગ્યને ઉદય થયો. તે કારણથી ત્રિકરણ બની શુદ્ધિપૂર્વક અતિ હર્ષ ધારણ કરીને આપની સેવા કરે. આ સેવા મનથી હું કરતા આપના ગુણે મારા હાથમાં લાવી અનુમોદના કરે. વળી વચનથી સેવા કરતાં આપના ગુણે, લોક, સ્તુતિ, ચિત્યવંદન, સ્તવન, સ્મરણ વિગેરે શબ્દદ્વારા ગાઉં. વળી કાયાથી જળ ચંદનથી તથા પુષ્પવડે દ્રવ્ય તથા ભાવપૂજા કરું. હે પ્રભુ ! મારા ઉપર અમૃતમય દષ્ટિપાત કરો અને અનાદિઅનંત એવા અગાધ સંસારરૂ૫ સમુદ્રમાંથી આપ નાવ અથવા સ્ટીમર અથવા વહાણના કમાનરૂપ બની મને તારે એ યાચના.
અગણિત ગુણ ગણવાતણું રે , મુજ મન હેશ ધરે ઘણી રે ; જિમ નભને પામ્યા પંખી રે લો, દાખે બાળક કરથી લખી રે લા. ૩
ભાવાર્થ-હે પ્રભુ! આપના અગય ગુણ ગણવામાં મારું મન ઘણી હોંશ ધરાવે છે. જેમ પક્ષી આકાશમાં ભમે છે–જેમ બાળક હાથની સંજ્ઞાથી આકાશને બતાવે છે.
વિશેષાર્થ-આપનામાં ન ગણી શકાય એવા અનંત ગુણ છે. તે પણ તે ગુણ ગણવા માટે મન ઘણી હેશ ધરાવે છે. (ત્યાં દષ્ટાંત આપી ચાલતી વાતને ફક્ત ઉલ્લેખ કરાય છે.) તે આ પ્રમાણે વિચારો-જેમ અનંત અપાર આકાશ છે છતાં પક્ષીઓ જાણે આકાશનું માપ લેવા નભ:પ્રદેશ ભમતા હોય એવું જણાવે છે. વળી બાળકને પૂછીએ કે ગગન કેવડુ (હાય ) છે? તો તે બાળક હાથથી ચેષ્ટા કરી બે હાથ પહોળા કરી બતાવે છે તેથી આકાશને પાર પમા નથી. પરંતુ કાંઈક અપાર વસ્તુની જ ઝાંખી” લીટી દ્વારા અનુભવમાં મુકાય છે- જાણવા જણાવવા પ્રયત્નશીલ બનાય છે. એ જ વાતને ઉપનય રહસ્ય તરીકે એમ ઘટાવે કે પ્રભુમાં અનંત ગુણો છતાં તે અનંત ગુણોને દેખાવા-ઘેડ શબ્દથી પણ સેવકનો પ્રયત્ન તતિપાત્ર છે. એ વ્યવહારનો નિષેધ કરવામાં આવે તો પ્રભુના ગગાની સ્તુતિ છવાસ્થ પ્રાણી કરી શકે જ નહિ, માટે કહેલ વ્યક્તિ અનુભવગમ્ય છે. વ્યવહારનયથી પ્રસિદ્ધ છે.
જે જિન તું છે પાંસરે રે લે, કરમતણે શે આશરે રે લોલ,
જો તમે રાખશે ગેરમાં રે લે, તે કેમ જાશું નિગોદમાં રે લે? ૪
ભાવાર્થ –હે પ્રભુ! જો આપ મારા પ્રત્યે અનુકૂળ છે, તે કરમને શો આશરે છે? વળી હે પ્રજા જે આપ સેવક જનને ખોળામાં રાખશે તે અમે કેમ નિગોદમાં જઈશું? ૪
For Private And Personal Use Only