Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
બદ્ધ આચાર્ય દિનાગ કે જે Father of the Buddhist Logic ના નામથી પ્રસિદ્ધ છે અને જે વસુબંધુને શિષ્ય હવે તેણે માનવજુવાર નામના એક મકાન દાર્શનિ ગ્રંથની રચના કરી છે. આનાં ૬ પ્રકરણ છે તેના ઉપર દિગ્ગાગે પાત્ત પણ રચેલી છે. વૃ1િ ઉપર, જિદ્રબુદ્ધએ વિશાલામલવતી નામને ૯૦૦૦ પ્રમાણ ટીકા લખેલી છે. (જિદ્રબુદ્ધ સમય ઇસ્વીસન સાતમી શતાબ્દમાં માનવામાં આવે છે.) આ બધા જ ગ્રંથ અત્યારે સંસ્કૃત ભાષામાં નષ્ટ થઈ ગયા. માનવામાં આવે છે, પરંતુ સદ્દભાગે આ બધા પ્રથાનું લગભગ ૧૦૦૦ વર્ષ પૂર્વે બાદ સાધુઓએ ટબેટન ભાષામાં કરેલું ભાષાંતર મળી આવે છે. બદ્ધ સાધુઓ અને પીડિતાએ નાના-મોટા હીરા થોનું રિબેટન ભાષામાં ભાષાંતર કરેલું છે. આ ભાષાંતરે એમાં વ્યવસ્થિત હોય છે કે એ ભાષાના અભ્યાસ કર્યા પછી આપણે જે એ ભાષાંતર વાંચીએ તો આપણને લગભગ એવું લાગે કે આપણે મૂળ સંસ્કૃત જ વાંચી રહ્યા છીએ. આ ભાષાતરોનાં બે વિભાગ છે: એકનું નામ ભૂવા-ડા છે. આમાં બુદ્ધનાં વયનરૂપે મનાતા ગ્રંથોનો સંગ્રહ છે. બીજા વિભાગનું નામ તન્દુ ર છે. આમાં સ્તોત્ર તત્ર, યા કરે, કાગ્ય, કાશ, ન્યાય, નાટક, છંદ, વિદ્યક, જતિષ, સૂત્રકૃતિ વગેરે હજારો નાના-મોટા મંથને સંગ્રહ છે. સુતડપુર્ નામના બીજા વિભાગમાં ત્રણ પેટા વિભાગે છે. તેમાં ત્રીજા પેટા વિભાગનું નામ વો-સ્ (Mdo ) છે. આમાં રે (૯૫) નંબરની પોથીમાં પ્રમાણસમુચ્ચય, તેની પાત્તિ, ન્યાયપ્રવેશ, ત્રિકાલપરીક્ષા વગેરે દિનાગરચિત ગ્રંથે તેમજ ધમકીતિકત પ્રમાણે વિનિશ્ચય, હેતુબિન્દુ, પ્રમાણુવાતિક વગેરે વગેરે અનેક ગ્રંથેનાં ભાષાંતર છે. તેમ જ ? (૧૫) નંબરની પોથીમાં વિશાલામલવતી નામની પ્રમાણસમુચ્ચયટીકાનું ટિબેટન ભાષાંતર છે. જ્ઞાનને સંશોધનમાં અત્યંત જરૂરી હોવાથી આ ગ્રંથે મેં લંડનની ઇડીના ઓરીસની લાયબ્રેરીમાંથી ત્યાંના લાયબ્રેરીમન શ્રી થોમ્પસનના સજન્યથી તેમ જ મદ્રાસની આડયરની (થિએસિફિકા) લાયબ્રેરીમાંના પુનાના પ્રોફેસર વિર્ય શ્રી વાસુદેવ વિશ્વનાથ ગોખલે M. A. Ph. D.ના સૌજન્યથી મેળવ્યા છે. વિદ્વાનોને આશ્ચર્ય થશે કે આ પ્રમાણમુચયના ૫ મા અપેપર છે ના અતિ ભાગમાં શબ્દાર્થની ચર્ચા કરતાં દિગ્ગાગે ભતૃહરિના વાકયપ્રદીવના બીજા કાંડની ૧૫૬ મી. તથા ૧૫ મી કારિકા ઉપૂત કરી છે. આની અવતરણિકા આપતાં ટીકાકાર જિતેંદ્રબુદ્ધિએ વિશાલામલવતી ટીકાના ૩૩૦ B નંબરના પાનામાં a-famg વો વો? ઇ-શ દૂર કનુભૂસ્તે ત્તિ રહું મારૂ-શરૂ કર્યું એમ જણાવ્યું છે, સંસ્કૃતમાં તેનો અર્થ વિર મુરા અરજુ ઘરડા રાડ મરિએ થાય છે. એટલે એ બે કાકાએ ભતું હરિત જ છે અને દિરનાગે તે ઉષત કરી છે, એમાં લેશમાત્ર શંકાને સ્થાન નથી. એ બે કઈ કા એ કે જે દિનાને વાચપટીમાંથી ઉપૂત કરી છે તે નીચે પ્રમાણે છે –
ટિબેટન ભાષાંતર थिग्स-प दङ् नि छोगस-प यिन् ।
बिन्दी च समुदाये च g- r- -૪ જ્ઞ દ્ નિ..
वाचकः सलिलादिषु। ग्रङ्स दङ् छद् द ब्यिब्स्-नम्स-ल। કથા-માન--સંસ્થાન
૧ આ બધા મથની અનુક્રમણિકા કટલેગ ) લેનિનગ્રાન્ડ(રશિયા ), કાન્સ તથા જાપાનથી પ્રસિદ્ધ થઈ છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531578 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 049 Ank 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1951 |
| Total Pages | 21 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |