Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
--
-
-
---
--
-
-
-
---
--
-
શ્રી દ્વાદશાનિયચક્ર : : મહાશાસ્ત્ર.
૧૬૫
નિયમન્ આદિ ચાર ન આવે છે. ત્રીજા ખંડમાં ૨ નિમ-આદિ ચાર ન આવે છે. આ રીતે ગ્રંથનું ના નામ બરાબર અન્વર્થ નામ છે.
વિધિ આદિ નયને અંતભવ. જો કે આ ૬ વિધિ આદિ નાનું નિરૂપણ માત્ર આ એક જ ગ્રંથમાં જોવા મળે છે, તેમ છતાં તેને નગમાદિ ન સાથે કશો સંબંધ જ નથી-એવું નથી. જેના પ્રવચનમાં મૂલ નય બે છે. ૨ દૂશાળા અને ૨ પાર્થિયા. પ્રારંભના ૨ વિધિ આદિ છે ન pવ્યાર્થિક નયા ભેદ છે અને પાછળના ૭ વિધિ-નિયમોffપ-નિયમો આદિ ૬ ભેદ ઉર્જાયાદિ નયના ભેદે છે. તે જ પ્રમાણે જે નગમાદિ સાત નયે છે તેમાં પણ યથાયોગ્ય રીતે વિધિ આદિ નો અંતર્ભાવ થઈ જાય છે. આ અંતર્ભાવની રીત ગ્રંથકારે તે તે નયના અંતે ઉપપત્તિ સાથે આપી છે. એનું સામાન્ય દિગ્દર્શન આ પ્રમાણે છે.
૧ લા નયન અંતર્ભાવ વ્યવહારમાં થાય છે. બીજા ત્રીજા થી નયન અંતર્ભાવ સંગ્રહ નયમાં થઈ જાય છે. ૫ માં ૬ ઠ્ઠાને નૈગમમાં, ૭ માને ઋજુસૂત્રમાં, ૮મા ૯ માને શબ્દ નયમાં, ૧૦ માને સમભિરઢ નયમાં અને ૧૧ મા તથા ૧૨ મા નયનો એવંભૂત નયમાં અંતભાવ થાય છે.
નામોલ્લેખ, ગ્રંથને નામોલ્લેખ “ના” અથવા “arશાનવ” એ બંને નામોથી આચાર્યો કરે છે. એક સંક્ષિપ્ત નામ છે, બીજું વિસ્તૃત નામ છે. “નયચક્ર' ગ્રંથને દ્વારા વિશેષણ ખાસ લગાડવાનું કારણ ગ્રંથના અંતે આવતા ભાગમાં આપણને જોવા મળે છે–
अधुना तु शास्त्रप्रयोजनमुच्यते-सत्स्वपि पूर्वाचार्यविरचितेषु सन्मति-*नयावतारादिषु शास्त्रेषु अर्हत्प्रणीतनैगमादिप्रत्येकशतसंख्यप्रभेदात्मकसप्तशतारनयचक्राध्ययनानुसारिषु, તમિંચ શર્ષે સતરાતા[]રાથને જ સત્ય દાદરાનગરોdi....વિસ્તરग्रन्थभीरून् संक्षेपाभिवाञ्छिनः शिक्षकजनाननुग्रहीतुं कथं नाम अल्पीयसा कालेन नयचक्रमधीयेरन् सम्यग्दृष्टयः' इत्यनयानुकम्पया संक्षिप्तग्रन्थं बर्थमिदं नयचक्रशास्त्रं श्रीमच्छवंतपटमल्लवादिक्षमाश्रमणेन विहितम्...।
આ જ વાતને ઉત્તરાધ્યયન સૂવની પાઈયે ટીકામાં ટીકાકાર શ્રી શાંતિસૂરિએ જણાવી છે
સંમતિની સાથે નયાવતારનો ઉલ્લેખ કર્યો હોવાથી આ યાવતાર ગ્રંથ પણ સિદ્ધસેન દિવાકરપ્રણીત હશે–એમ જણાય છે. સિદ્ધસેન દિવાકરને એક ન્યાયાવતાર નામે પ્રસિદ્ધ ગ્રંથ છે, પરંતુ તેમાં નયની વિચારણું ભાગ્યે જ છે–એમ કહી શકાય. બનવાજોગ છે કે–ચાવતાર નામને પણ તેમને કોઈ ગ્રંથ હશે કે જેમાં દિવાકરજીએ વિસ્તારથી નયનું નિરૂપણ કર્યું હશે. દિવાકરછના ઘણા ગ્રંથો હજુ નથી મળતા એમ તે બધા જ માને છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531534 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 045 Ank 09 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 24 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |