________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
६८
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
( ૧૦ ) તારું ખરું ધન-Your real wealth. વેગ મળે તે સહ્રદાન કહેવાય અને તેમાં ધનને
જે પૈસાને તુ યોગ્ય સત્પાત્રને દાનમાં વ્યય થાય તે તારા પિતાના પૈસા થયા, કારણ કે આપે, અથવા જે પૈસાને તું દિવસાનદિવસ પૈસાને દાન કે ભેગમાં ઉપયોગ ન થાય તે ખાવા દ્વારા ઉપભેગ કરે-
કાં તે તેને ત્રીજો માર્ગ નાશમાં પર્યાવસાન તે પૈસા તારા છે એમ હું માનું છું. આવે છે, અથવા તો એના ઉપર ચેકી કરીને
બાકીના પારકા છે અને પારકા માટે તું આખી જિંદગી એની તાપણી તાપ્યા કરે, તેની ચકી કરે છે,
ભૈયાની જેમ એની ચોકી કર્યા કરે અને મોત પૈસાનો એક આ ખ્યાલ ખાસ ધ્યાનમાં
મા આવે ત્યારે કઈ પારકાને આપી ઉઘાડે હાથે રાખવા જેવું છે. એનો યોગ્ય પાત્રને દાન
ચાલ્યા જવાનું થાય. આ પૈસા પારકાના થયા આપવામાં ઉપયોગ થાય, જરૂરિઆતવાળાને
અને પારકાના રહ્યા. ખાધું કે ખવરાવ્યું નહિ, આફતમાંથી મુક્ત કરવામાં વ્યય થાય, દીન છે
પેટ બાળ્યું, છોકરાઓને દુહવ્યા અને અંતે દુઃખીને ઉદ્ધાર કરવામાં વપરાશ થાય, દુકાળ આખી રાજધાની કે સંઘરો અહીં મૂકી ચાલ્યા રેલસંકટના કાર્યમાં કામમાં લગાડાય, અથવા
જવું એ પારકાના દોરડા-જોતરા ખેંચકેળવણી, ઈસ્પીતાલ, નિરાશ્રિત આશ્રય, વિધવા સંકટ નિવારણ જેવી સંસ્થાઓને બહુ જ કોય છે. દાનમાં અપાય, અથવા કળાકેન્દ્રો, પુસ્તકાલયો અને ખરી વાત તો એ છે કે માણસને વિદ્યાલયે, અભ્યાસગૃહનાં સ્થાપન કે સંચા- બધે ખૂટતું નથી, અને જે તેના કરતાં વધારે લનમાં વ્યય થાય તે તારા પિતાના તુરતમાં મળે છે. પણ મુંજી સ્વભાવના માણસો પૈસા છે એમ ગણજે. બાકી “તારે દરરોજ લાંબી નજરે જોઈ શકતા નથી. આપવાની નિયમિત ખાવા માટે જરૂરી ખરચ કરવો પડે વખતે “શક્તિ નથી. ” એવા ન્હાના કાઢે છે, તેને પણ કદાચ તું તારા પિતાના પિતા ગણજે. મન નથી, ભાવ નથી, ઈચ્છા નથી–એ વાત
એટલે વિવેકપૂર્વકનાં દાન અને જરૂર પડે છે અને કાકાને સપાટો લાગે ત્યારે જેમાં પોતાના ખર્ચને અંગે વપરાતાં વાંદરાના હાથમાંથી ગાગરમાંનાં બોર ટી જાય પૈસા તો પોતાના ગણી શકાય. એમાં દાન તેમ સર્વ છેડી દેવું પડે છે. આવા પારકા પૈસા આપવામાં વિવેકની ખાસ જરૂર છે. એક રૂપી પર માણસ શા માટે ગાંઘેલ થઈ જતો વાવીને સોને લાભ અપાવી શકાય, ખાસ હશે? હોય ત્યારે લહાવો શા માટે નહિ તે જરૂરિઆત હોય તેને દુઃખમાંથી તારતાં-ઊંચા હોય? પારકાને માટે વલખાં શું કામ મારતા લઈ આવતાં તેનો હજાર લાખો ગણે લાભ હશે? આ સર્વ કોયડા છે. પૈસાનું આખું થાય, સામાની આંતરડી કળકળતી બચે તેના તત્વજ્ઞાન ઊંધી ખોપરી પર-વિચારશૂન્યતા
ખ્યાલથી સ્વાત્મસંતોષ થાય અથવા વિદ્યા- પર-દીર્ઘદૃષ્ટિના અ૫ભાવ પર રચાયેલું છે. ધામમાં વ્યય થાય તે તારા પિતાના તે જે જાણે, વિચાર, વિસ્તારે, તે અંતે ફાવે. પૈસા ગણાય. ચિત્ત વિત્ત ને પાત્ર ત્રણેને यद्ददासि विशिष्टेभ्यो यचाइनासि दिने दिने । तत्ते वित्तमहं मन्ये शेषमन्यस्य रक्षसि ॥
भगवान् व्यास
For Private And Personal Use Only