Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પરિગ્રહ મીમાંસા.
૧૯૯
રહે.
સ્ત્રીમુક્તિના ખંડન–મંડનમાં પરિગ્રહવાદને સર્વ કરતાં સંયમ રક્ષણ એ જ મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય વિષય સારી રીતે છણવામાં આવ્યો હતો. હોય છે. જેને જે પદાર્થની સિદ્ધિ અભિલષિત
પરિગ્રહીને મુક્તિ ન મળે, વસ્ત્ર એ એક હોય છે તે તે પદાર્થના કારણે પ્રત્યે ઉદાસીન પરિગ્રહ છે. વસ્ત્ર વગર સ્ત્રી ન રહી શકે ને રહેતા નથી. ઘટ બનાવવાની આકાંક્ષાવાળો તેથી તે પરિગ્રહવિરમણ મહાવ્રતવાળી સાઠવી જેમ માટીના પિંડ પ્રત્યે ઉદાસીન ન રહે, ન બની શકે. માટે જ તેને મોક્ષ નથી. તેમ સંયમને સાચવવાના ધ્યેયવાળા મુનિઓ દિગમ્બરોને એ મુખ્ય મુદ્દો હતે.
તેમાં સાધનભૂત વસ્ત્ર પ્રત્યે પણ ઉદાસીન શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રની બૃહદ્વૃત્તિના મુખ્ય ન આધારે શ્રી દેવસૂરિજી મહારાજે તેનું નિર- સંયમરક્ષામાં વસ્ત્ર કારણ નથી એમ સન કરી મુક્તિની સિદ્ધિ કરી, વિજયશ્રી માનનારા અને કહેનારાઓએ વિચારવું જોઈએ વરી હતી.
કે, કેઈપણ પદાર્થ પ્રત્યે એક પદાર્થની અકારશ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રની બહદવૃત્તિના કર્તા ણતા બે રીતે હોય છે. એક તો જે પદાર્થ વાદવેતાલ શ્રી શાન્તિસૂરિજી મહારાજ છે. પ્રત્યે તે અકારણ છે, તે પદાર્થનો તે વિઘાતક વાદી દેવસૂરિજી મહારાજના પૂજ્ય ગુરુ શ્રી હોય અથવા તેના પ્રત્યે તે ઉદાસીન હોય. મુનિચન્દ્રસૂરિજી મહારાજે શ્રી શાન્તિસૂરિજી જેમકે પટ-વસ્ત્ર બનાવવામાં તતુઓ મહારાજ પાસે તર્કશાસ્ત્ર વગેરેનું અધ્યયન કારણભૂત છે, પણ અગ્નિ કે પત્થર કારણ કર્યું હતું, ને તે રીતે વાદી દેવસૂરિજી નથી. કારણ કે અગ્નિ પટનો વિઘાતક છે. મહારાજને શ્રી શાન્તિસૂરિજી મહારાજના અનિથી વસ્ત્ર બળી જાય છે-નાશ પામે છે. જ્ઞાનધનને વારસે પિતાના ગુરુમહારાજ- જે જેનો વિનાશક હોય તે તેને સાધક તે દ્વારા પ્રાપ્ત થયો હતે.
ન જ હોય. બીજું પથ્થર વસ્ત્ર પ્રત્યે ઉદાસીન શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રનું દ્વિતીય અધ્યયન છે. પથ્થર પટ બનાવવામાં સહાયક પણ નથી પરીષહ” નામનું છે. તેમાં બાવીશ પરી- Bતે તેમ નુકશાન કરનાર પણ નથી. તે પહેલું સુન્દર સ્વરૂપે વર્ણવેલ છે. છઠ્ઠા પ્રમાણે વસ્ત્ર એ સંયમનું વિઘાતક છે કે
અચેલ” પરીષહના સ્વરૂપ પર વિવેચન સંયમ પ્રત્યે ઉદાસીન છે? કરતાં વસ્ત્રને પરિગ્રહમાં માનવું કે નહિં? એ દિગમ્બર--વસ્ત્રથી સંયમને વિઘાત થાય છે. વિચાર શ્રી શાન્તિસૂરિજી મહારાજે તર્કયુક્તિ-પ્રમાણોથી સારી રીતે ચપે છે. તે શ્વેતામ્બર–વસ્ત્ર ધારણ કરવાથી પંચમ ઘણો મનનીય છે. દલીલોથી ગહન ને ગંભીર મહાવ્રત-પરિગ્રહવિરમણ ખંડિત થાય છે ? છે. અહીં તેને આધારે તે વિચાર દર્શા. આસક્તિ થાય છે? કે કષાય-ક્રોધ, માન, વવામાં આવે છે.
માયા, લોભ જાગે છે? કઈ રીતે સંયમનો
વસ્ત્ર વિઘાત કરે છે? (૨) સંસારથી મુક્ત થવાને, પરમ પદ પ્રાપ્ત
દિગ–વસ્ત્રથી પંચમ મહાવ્રતને વિનાશ
દિ કરવાને, સિદ્ધદશા મેળવવાને સંયમ એ થાય છે. પ્રધાન કારણ છે. ને તે જ કારણે સંયમીને તા–વસ્ત્ર વ્રતવિનાશક છે એ વાત
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531512 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 043 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1945 |
| Total Pages | 24 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 3 MB |