Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: સમત્વ મીમાંસા ::
૨૨૩
વિગ થતો નથી, માટે તે જન્માંતરમાં પણ વિકાસ પામે તેમાં જ ગુણ હોઈ શકે, કારણ
જીવની સાથે જ રહેલા હોય છે. આ સુખને જ કે અહિંયા ગુણદેષ સમ્યગદષ્ટિથી જોવાના પ્રભુ સુખ કહે છે. છતાં જીવાત્મા જડના છે માટે જે સમ્યગદષ્ટિથી જોઈએ તે સંયોગથી થવાવાળા સુખને સુખ માને છે, તે પિગલિક વસ્તુમાત્રના ગુણે આત્મગુણના એક પ્રભુનાં વચનથી વિપરીત શ્રદ્ધાવાળા વિનાશક હોવાથી તે દેષસ્વરૂપ કહેવાય છે, હોવાથી અજ્ઞાની-મિથ્યાદષ્ટિ કહેવાય છે. વસ્તુને તેથી તે આત્માને માટે સર્વથા નિપગી તેના ધર્મથી વિપરીત પણે જાણવી તે મિથ્યાત્વ છે. જડ વસ્તુઓ દેહને ઉપયોગી થઈ શકે, અજ્ઞાન કહેવાય છે અને અવિપરીત પણે જાણવી કારણ કે તે જડથી દેહ પુષ્ટિ મેળવી શકે છે. તે સમ્યગજ્ઞાન કહેવાય છે. મિથ્યાત્વને લઈને જે જીવે અજ્ઞાનતાથી ઇંદ્રિયથી ગ્રહણ થતા સંસારમાં ભ્રમણ એટલા માટે કરવું પડે છે કે જડના ધર્મરૂપ વિષમાં આત્મિક સુખ માની વસ્તુમાં અછતા ધર્મને આરોપ કરવામાં આવે આસક્તિ ધારણ કરે છે, તેમને સાચા સુખ, છે, જેથી કરીને સાચી વસ્તુ ન જણાવાથી વિપ- શાંતિ, જીવન આદિ પ્રાપ્ત થઈ શકતાં નથી; રીત આચરણ કરીને સંસારભ્રમણના કારણ- કારણ કે તેઓ ઇદ્રિના દાસ હોવાથી જડના રૂપ મિથ્યાજ્ઞાન જી કર્મ બાંધે છે, જેને ભેગ ઉપાસક બની રહે છે. વવા સંસારની ચારે બાતમાં રઝળવું પડે છે.
જ્યાં સુધી ઇંદ્રિયાના વિષયરૂપ જડ વસ્તુથી વસ્તુમાં અછતા ગુણેને આરોપ કરીને આત્માનું અહિત સમજાતું નથી ત્યાં સુધી તેને ઉપયોગ કરવાથી ઇચ્છિત ફળની પ્રાપ્તિ દેહાધ્યાસ ટળી શકતી નથી, અને જ્યાં સુધી થઈ શકતી નથી. ગુણ-દષની સમ્યવિચારણું દેહાધ્યાસપણું ટળતું નથી ત્યાં સુધી અંશમાત્ર વગર ગુણ બની શકાય નહિ. દેહના માટે પણ આત્મિક ગુણ પ્રગટ થઈ શકતો નથી. ઉપગમાં આવતી પિÍલક વસ્તુઓ કે જે આત્મિક ગુણવિકાસ ન થાય ત્યાં સુધી જે એક દષસ્વરૂપ છે અર્થાત્ આત્માને એકાંતે સમજણથી પ્રવૃત્તિઓ કરવામાં આવે છે તે દૂષિત કરનારી છે તેમાં ગુણ માની મેળવવા મિથ્યા જ્ઞાનપૂર્વકની પ્રવૃત્તિઓ હાવાથી મિથ્યાત્વ પ્રયાસ કરે અને આત્માના ગુણ સમ્યગજ્ઞાન- કહેવાય છે, માટે આત્મવિકાસની ઈચ્છાદર્શન-ચારિત્ર આદિ મેળવવા જપતપ આદિ વાળાએ દેહને આત્માથી સર્વથા ભિન્ન માની તેના કરવામાં દેષ માની તેનો પરિત્યાગ કરે તે માટે કરવામાં આવતી પગલિક વસ્તુમાત્રની એક અજ્ઞાનતા કહેવાય છે. આત્માના સમગ- આસક્તિ છેડી દેવી, જેથી સમ્યગજ્ઞાનસ્વરૂપ જ્ઞાન જીવન-સુખને ઢાંકી દેનાર વસ્તુમાં ગુણ સમ્યકત્વ મેળવી આત્મવિકાસ સાધી શકાય. હોઈ શકે જ નહિ, પણ જેનાથી આત્મસ્વરૂપ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531475 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 26 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |