Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૨
:: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ :
શ્રદ્ધા છે પણ તેમની પ્રવૃત્તિ જેમાં તેઓ અસત્ય પ્રશમ સુખને સાચું બતાવે છે અને ઇંદ્રિયોના બોલે છે અથવા તો તેઓ પ્રભુનાં વચનનું વિષયસ્વરૂપ પગલિક સુખને સુખાભાસ બતાવે રહસ્ય સમજ્યા નથી, કારણ કે પ્રભુએ કહ્યું છે છે, કે જે એક દુઃખસ્વરૂપ છે. આ બન્ને પ્રકાકે: “દેહથી આત્મા ભિન્ન છે, એટલા માટે બન્નેના રનાં સુખમાંથી મિથ્યા સુખ ઉપર શ્રદ્ધા સ્વભાવ જુદા છે. સમ્યજ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર હોવાથી તેને મેળવવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ સ્વભાવવાળો આત્મા છે અને સડવું, પડવું, સુખથી સુખી થવાને વર્ણ, ગંધ, રસ, શબ્દ, નાશ પામવાના સ્વભાવવાળે દેહ છે. બન્ને સ્પર્શવાળા જડ તથા જડના વિકારોને સંગ્રહ સંગસંબંધથી ઓતપ્રોત થઈને રહેલા છે; કરવો પડે છે. જેવા કે ધન, બાગ, બંગલા, માટે સંગની અવધિ પૂરી થતાં બન્ને છૂટા વસ્ત્ર, આભૂષણ વગેરે વગેરે. આ જડ વસ્તુઓ પડી જાય છે, જેને મરણ કહેવામાં આવે સ્વાધીનપણે પ્રાપ્ત થવાથી જીવ પિતાને સુખી છે. આવા વિનાશધર્મવાળા જડસ્વરૂપ દેહને માને છે અને જ્યાં સુધી પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી સંગ જાળવી રાખવાને અનેક જીવોને વિચાર પિતાને દુઃખી માને છે, કે જે એક પ્રભુનાં કરનાર અજ્ઞાની છે. ગમે તેટલા પ્રયાસો કરવા વચનની અશ્રદ્ધાનું પરિણામ છે. પ્રભુએ બતાવેલ છતાં પણ દેહ તથા આત્માનો સંગ શાશ્વતો પ્રશમ સુખ આનાથી વિપરીત છે અને તે બની શકતો નથી. આયુષ્ય કર્મની સ્થિતિ પૂરી પગલિક વિષયની ઈચછા ત્યાગવાથી પ્રાપ્ત થવાથી બન્ને અવશ્ય છૂટા પડી જાય છે. જીવ– થાય છે. આ સુખ ઇંદ્રિયોદ્વારા નથી થતું દેહના સંયેગને જાળવી રાખનાર આયુષ્ય કારણ કે ઇન્દ્રિયે જડ છે અને તેનાથી ગ્રહણ કર્મ જ છે, પણ બીજા છાનાં નિર્જીવ શરીર થતી વસ્તુઓ પણ જડ છે; માટે તે પદગનથી. આમ હોવા છતાં પણ અજ્ઞાની અને લિક સુ કહી શકાય, પણ પ્રશમ સુખ જેમ પિતાનાં શરીર પર મમતા હોવાથી છોડવું નહિ; કારણ કે પ્રશમ સુખ ચૈતન્યસ્વરૂપ છે, ગમતું નથી તેમ બીજા છ પણ મમતાને અને તે ઇંદ્રિય ઉપર વિજય મેળવવાથી પ્રાપ્ત લઈને પોતાનાં શરીરને છોડવા રાજી નથી થઈ શકે છે. જેટલે અંશે દિગલિક વિષયની છતાં બળાત્કારે તેમના પ્રાણેને નાશ કરીને ઈછાઓ ઓછી થતી જાય છે તેટલે અંશે તેમનાં શરીરના પિતાને જીવવા માટે ઉપયોગ પ્રશમ સુખ પ્રાપ્ત થતું જાય છે. સંપૂર્ણ કરે છે, તે તેમની એક અજ્ઞાનતા છે.' ઈચ્છાઓ નાશ થવાથી સંપૂર્ણ પ્રશમ સુખ
પરમાત્મા કહે છે તે જ સાચું છે એવી દઢ પ્રગટી નીકળે છે. આ પ્રશમ સુખ જીવને શ્રદ્ધા હોય તો તેમના બતાવેલા માર્ગને સ્વભાવ હોવાથી નિરંતર તેની સાથે જ રહે અનુસરવો જોઈએ, પરંતુ સુખને માટે નિરંતર છે, અને પદ્ગલિક સુખ જડને સ્વભાવ પ્રયાસ કરનારાઓ પ્રભુના માર્ગને ન અનુસરતા હોવાથી જડના વિશે નષ્ટ થઈ જાય છે, અજ્ઞાનીના માર્ગને અનુસરે છે. આત્મામાં રહેલા અને તે એક જ જીવનમાં અનેક વખત પ્રાપ્ત સ્વાધીન, અખંડ, નિત્ય સુખને વિસરી જઈને થાય છે અને અનેક વખત નાશ થાય છે. અર્થાત ન ઓળખીને પરાધીન ક્ષણવિનશ્વર મૃત્યુ પછીના જીવનમાં તો તેને અંશમાત્ર સુખના માટે જડની ઉપાસના કરે છે કે જે પણ રહેતો નથી; કારણ કે મૃત્યુ સમયે સુખ પ્રવૃત્તિ પ્રભુનાં કથનથી તદ્દન વિરુદ્ધ છે; માટે જ માટે મેળવેલી જડ વસ્તુઓને સર્વથા વિયેગ તેવી પ્રવૃત્તિવાળા અજ્ઞાની કહેવાય છે. પ્રભુ થઈ જાય છે, પણ જીવસ્વરૂપ પ્રશમ સુખને
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531475 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 26 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |