________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છે શ્રી સિદ્ધસ્તોત્ર తొండము
રચનાર અને વિવેચક: ડો. ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા એમ. બી. બી. એસ.
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૪૦ થી શરુ ) હવે ભગવંતની આરાધનાને પ્રકાર બતાવે છે આ દેહદેવળમહીં ચિત ગર્ભ ગેહે, સંસ્થાપના જસ કરી દઢ ગાઢ નેહ, આરાધના કરી સદેહ વિદેહ ધારે, તે સિદ્ધના ચરણ હે શરણું અમારે ! ૧૧
શબ્દાર્થ –આ દેહરૂપ દેવળમાં, ચિત્તારૂપ ગભારાની અંદર, દઢ ને ગાઢ સ્નેહથી જેની સંસ્થાપના કરી, સદેહ ભક્તજન આરાધના કરીને વિદેહપણાને પામે છે, તે સિદ્ધના ચરણ અમને શરણરૂપ છે!
વિવેચનઅત્રે ભક્તજન પ્રભુને કેવા પ્રકારે આરાધી કૃતકૃત્ય થાય છે, તેની વિધિ રૂપકધારા સંક્ષેપે દર્શાવી છે.
જેમ પાષાણમય દેવાલયમાં ગર્ભગૃહ-ગભારાની અંદર પ્રતિમાજીની સંસ્થાપના--પ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવે છે તેમ આ દેહરૂ૫ દેવાલયમાં ચિત્તરૂપ ગર્ભગૃહની અંદર ભક્ત પ્રભુની સંસ્થાપના-પ્રતિષ્ઠા કરે છે. બાહ્ય દેવાલયમાં જે સ્થાપના છે તે દ્રવ્યસ્થાપના છે અને અત્રે પ્રસ્તુત કરી છે તે ભાવસ્થાપના છે. દ્રવ્ય ત્ય-મંદિરાદિનું નિમિત્ત પામીને પણ પ્રભુની ખરી સંસ્થાપના તો પરમ પ્રેમથી મનોમંદિરમાં કરવાની છે, ત્યાં જ તેમની શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વરૂપ ભાવમૂર્તિ પધરાવવાની છે અને ત્યાં જ તેમની ભાવકુસુમ આદિ વડે વિવિધ પ્રકારે અર્ચા કરવાની છે. આ જ ભક્તિને ઉત્કૃષ્ટ પ્રકાર જાણુ ભક્તજન તેવી પ્રવૃત્તિ કરે છે.
દ્રવ્યથી પૂજા રે કારણે ભાવનું રે, ભાવ પ્રશસ્ત ને શુદ્ધ.” “ દ્રવ્ય સેવ વંદન નમનાદિક, અર્ચન વળી ગુણ ગ્રામો છે; ભાવ અભેદ થવાની હા, પરભાવે નિ:કામ છે.”
–મુનિવર્ય શ્રી દેવચંદ્રજી. આમ ભગવંતને ચિત્ત-ગર્ભગૃહમાં સુપ્રતિષ્ઠિત કરી ભક્ત તેની આરાધના કરે છે. આરાધનાનો પરમાર્થ વિચારવા ગ્ય છે, સાચી આરાધના શું તે સમજવા ગ્ય છે. પરદ્રવ્યના ત્યાગપૂર્વક શુદ્ધ આત્માની સિદ્ધિ વા સાધન તે આરાધના છે. સંસિદ્ધિ, રાધ, સિદ્ધ, સાધિત, આરાધત–આરાધના એકાર્યવાચી છે. આ અર્થ શ્રી સમયસારજીમાં અતિ સુંદરપણે વિવરવામાં આવ્યો છે.
“સંસિદ્ધિરાઘવ સાધામifધાં જ પ્રથÉ !
अवगयराधो जो खलु चेया सो होइ अवराधो ।
For Private And Personal Use Only
