Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
•: શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર :
દાગીના છે ને કસબી રેશમી સુંદર વસ્ત્રો છે, સંસારને વ્યવહાર એટલે અપશ–અજ્ઞાનીઓએ હજારેનું ફર્નિચર છે. સર્વ વાતે સુખી છે, સ્વાર્થ સાધવાને માટે પાથરેલી માયાજાળ. લેશમાત્ર પણ કેઈની પરાધીનતાનું દુઃખ નથી વ્યવહાર એટલે છળ, કપટ, દંભ, પ્રપંચ. મનમાં કે પારકી ઓશિયાળી વેઠવાની નથી, છે કાંઈ ઈચ્છા પણ ન હોવા છતાં શું કરીએ ? અમુક એને સંસારમાં દુઃખ ?
કામ કરવું પડશે, વ્યવહાર જાળવો પડશે, આ તે બધું ચર્મચક્ષુથી જેનારને માટે
ખાવા ખવડાવવાનો વ્યવહાર, નમસ્કાર કરવા સાચું; પણ જ્ઞાનદષ્ટિ-અંતર્દષ્ટિથી જોનાર- ક
કરાવવાને વ્યવહાર વગેરે વગેરે વ્યવહાર શું સંતપુરુષો પૂછે છે કે ભાઈ! જેટલી વસ્તુઓને
સૂચવે છે? આપણે સારી રીતે જાણતા હોઈએ તેં ઉપર બતાવી તે સર્વ વસ્તુઓને તે તારો
કે અમુક વ્યક્તિ નિર્ગુણી છે, તેની પીઠ પાછળ આત્મા સ્વાધીન ર્યો છે કે તે વસ્તુઓને તે
આપણે તેના માટે ઘણું જ નબળા અભિપ્રાય પિતાને આધીન કરી છે? જો તે વસ્તુઓને તે
ઘણી વખત બીજાના આગળ પ્રગટ કરીએ છીએ;
છતાં તે વ્યક્તિ જ્યારે આપણને પ્રત્યક્ષ મળે પિતાને આધીન કરી હોય તો તે વસ્તુઓ
છે ત્યારે આપણે વ્યવહારથી તેનું સન્માન કરીએ તારે પીછો છોડે નહિ, તારી પાછળ પાછળ આવે, તારી હયાતીમાં તને છોડીને જાય નહિ.
છીએ, તેના ગુણ બોલીએ છીએ, તેને સારું તે વસ્તુઓ તને છોડીને ચાલી જાય છે. તારા
લાગે તેમ વર્તીએ છીએ. તેના ગયા પછી તેને ચમચથી પર્યાયાંતરરૂપ પરિવર્તન-નાશ
અવર્ણવાદ બોલીએ છીએ. આ વ્યવહાર થવાથી દેખાતી નથી ત્યારે તું તેને શેક કેમ
દંભ સિવાય બીજું શું છે ? આજ પ્રમાણે બધા કરે છે? તે વસ્તુઓને સંભારીને કેમ રડે છે?
વ્યવહારને તપાસી જુઓ. મનવૃત્તિ સિવાય ખાવુંપીવું છોડી દઈને ગાંઘેલ કેમ થાય
વચન તથા કાયાથી કરવામાં આવતી પ્રવૃત્તિઓને
વ્યવહાર કહેવામાં આવે છે, અને જે પ્રવૃત્તિમાં છે? તારી સ્વાધીનતા કયાં ચાલી ગઈ? તારું સુખ ક્યાં ગયું ? આવી ખોટી સ્વાધીનતા અને
મન ભળે છે તે નિશ્ચય વ્યવહાર કહેવાય છે. બેટા સુખમાં મશગુલ બની આત્માને કંગાલ વ્યવહાર બે પ્રકારના છે: એક સદ્વ્યવહાર બનાવી સંસાર-નગરના ચોરાશી ચાટાની અને બીજો અસદુવ્યવહાર, વ્યવહાર આત્મહજારો-લાખો-કરોડ ગલીઓમાં ભીખ ન વિકાસનું કારણ છે ત્યારે અસવ્યવહાર આત્મમંગાવ! અંતર્દષ્ટિથી જરા જે, જ્ઞાનદષ્ટિ ઉઘાડ, વિનાશનું કારણ છે. અસવ્યવહારમાં મનોવૃત્તિતને સાચો માર્ગ મળી આવશે-તને સાચી ભળવાથી નિશ્ચિત વ્યવહાર થઈ જાય છે, તે પણ વસ્તુ જડી આવશે. વળી જ્ઞાની, સંતપુરુષો તેનાથી આત્મય થતું નથી, ફક્ત આ જ લોકમાં . પૂર્વે બતાવેલી વસ્તુઓ મેળવી સ્વાધીનતાના લાભ મળી શકે છે. કેમાં પ્રમાણિકપણું વધે નશામાં મત્ત થયેલાને પૂછે છે કે શું તું સ્વાધીન છે, વિશ્વાસનું પાત્ર બને છે અને કેટલેક અંશે છે? કઈ વાતે તું સ્વાધીન છે? આધિ, વ્યાધિ, પિગલિક સુખનો સ્વાર્થ સાધી શકે છે. સદુજન્મ, જરા, મૃત્યુ આદિથી તે સ્વાધીન છે? અને વ્યવહારથી પુન્ય બંધાય છે અને પરલેકમાં જે તું આ વસ્તુઓથી સ્વાધીન નથી તે પછી સગતિ પ્રાપ્ત થાય છે અને નિશ્ચિત સવ્યતું સ્વાધીન શાને ? અને તું સુખી શાનો? વહારથી કર્મની નિર્જરા થાય છે.
સંસારનો વ્યવહાર ઘણો જ કઢંગે છે. સદ્દવ્યવહાર આત્મવિકાસ માટે કરવામાં
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531468 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 040 Ank 03 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1942 |
| Total Pages | 35 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 6 MB |