________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
[ ૧૨૮ ].
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. અરિહંત-સિદ્ધ-સાધુ પ્રત્યે ભકિત, ધર્મમાં ચેષ્ટા-આચરણ અને ગુરુઓનું અનુમાન-અનુસરણ,-તે પ્રશસ્ત રાગ કહેવાય છે. ” ( જેનું ફલ પુણ્ય આસ્રવ છે. )
અને તેમ કરતાં ઉત્તરોત્તર આત્મપરિણામની નિર્મલતા થતાં વેગની શુદ્ધતાથી નિર્જરા થાય છે અને તેથી પરંપરાએ મુકિત સાંપડે છે. આમ પરંપર પ્રયોજન તથા ફલસિદ્ધિ-પ્રાપ્તિ છે.
જેમ રચનાર સ્તોત્રકારનું આ પ્રયોજન છે, તેમ વાંચનાર-વિચારનારનું પ્રયોજન પણ ઉપલક્ષણથી તેમજ સમજવું.
અ વિશેષમાં એટલું જાણવું કે દેવત્વસ્વરૂપે દ્રવ્યાર્થિક નયથી અરિહંત અને સિદ્ધમાં કઈ સ્વરૂપભેદ નથી; જે અરિહંતનું આંતરિક સ્વરૂપ છે તે સિદ્ધનું સ્વરૂપ છે, કારણ કે શુદ્ધ આત્માની ઉપલબ્ધિ એક સરખી છે; ભેદ પર્યાયાર્થિક નયથી છે. એટલે પૂર્વોકત અરિહંતનું આંતરિક વર્ણન સિદ્ધને પણ લાગુ પડે છે. મહાતાત્ત્વિક શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્યજી પ્રકાશે છે –
"एको यथा सद्व्यार्थात् सिद्धेः शुद्धात्मलब्धितः । રબ્રિતિ વ સિદ્ધ પીવાથત્ ક્રિયા મતઃ ” –શ્રી પંચાધ્યાયી.
પ્રથમ તે સિદ્ધને મહામહિમા બતાવે છેજેનું સ્મરે પુનિત નામ જિદ્રવૃદ,
જેનું સ્તવે સ્વપ સર્વ સુરાસુરેદ્રો; યોગીંદ્ર જેહ શિવરૂપનું ધ્યાન ધારે,
તે સિદ્ધના ચરણ હે શરણું અમારે. ૧ શબ્દાર્થ –જેના પવિત્ર નામનું જિદ્ર સ્મરણ કરે છે, જેના સ્વરૂપનું સર્વ સુરાસુરે તો સ્તવન કરે છે, અને યોગીશ્વરો જે શિવરૂપનું ધ્યાન ધરે છે, એવા તે સિદ્ધના ચરણ અમને શરણરૂપ હે!
વિવેચનવિશ્વની પરમ વિભૂતિરૂપ જિનેશ્વરો કે જે અનંત નિરુપમ આત્મલક્ષ્મીના સ્વામી છે, તે પણ ‘નમો સિ ' એમ કહી શ્રી સિદ્ધ ભગવાનના પાવન નામનું સ્મરણ કરે છે.
જગતમાં ઊંચી પદવીના અને અઢળક દિના ધણી, તથા સલ વાડમયના પારને પામેલા મહામતિ સુરેંદ્રો અને અસુરેદ્રો શ્રી સિદ્ધના સ્વરૂપની સ્તુતિ કરવા મથે છે, પણ તે પણ તેનું સ્વરૂપ વર્ણવવા સમર્થ થતા નથી. કહ્યું છે કે –
" यः संस्तुतः सकलवाङ्मयतत्त्वबोधा
સુરતવૃદ્ધિામિ સુ નાવૈ ” શ્રી ભકતામર સ્તવ. " यस्य स्वयं सुरगुरुगरिमाम्बुराशेः
સ્તોત્ર અવિરતપતિને વિધાતુનું !” શ્રી કલ્યાણમંદિરસ્તાવ.
For Private And Personal Use Only
