________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
[ ૩૬ ]
66
पडिसिद्धाणं करणे,
www.kobatirth.org
શ્રી ચ્યાત્માનંદ પ્રકાશ.
किचाणमकरणे य पडिकमणं ।
ક્ષમાપના—હું સર્વ જીવને ક્ષમા આપુ છું, સ જીવા મને ક્ષમા આપે; મારે સર્વભૂત માત્ર પ્રત્યે મૈત્રીભાવ છે, મારે કોઇ સાથે વેર નથી.
अस्सद्दहणे य तहा,
faatraaणाए ય || છ “ પ્રતિષિ વસ્તુઓના કરવામાં, કબ્યાના નહિં કરવામાં, અસદ્ગુણા-અશ્રધ્ધામાં, અને વિપરીત પ્રરૂપણામાં-એમ જે દોષ લાગ્યા હાય તેનુ પ્રતિક્રમણ હોય છે. ’
પ્રતિક્રમણને શ્રીમાન મહામતિ હરિભદ્રાચાય એ તૃતીય ઓષધની ઉપમા આપી છે. “પ્રતિક્રમણમધ્યેયં, સતિ રોષે પ્રમાત્ત: | तृतीयौषधकल्पत्वाद्विसंध्यमथवासति ॥
——શ્રી યાાભ દુ.
હું નિરંતર પ્રપંચમાં પડ્યો છું, અજ્ઞાનથી અધ થયા છું, મારામાં વિવેકશક્તિ નથી, અને હું મૂઢ છું, હું નિરાશ્રિત છુ, અનાથ છું.
નિરોગી પરમાત્મા ! હવે હું તમારું, તમારા
“ પ્રમાદથી દોષ થયા હોય વા ન થયે હાય, તે પણ પ્રતિક્રમણુ તૃતીય ઔષધ તુલ્યધર્મનું અને તમારા મુનિનું શરણુ ગ્રહું છું. હાવાથી, અને સ`ધ્યા સમયે કર્તવ્ય છે. ” ત્રીજા પ્રકારનુ' ઔષધ રેગ હાય તા દૂર કરે છે ન હોય તે રસાયનપણે પરિણમે છે. પ્રતિક્રમણ પણુ દેષ થયા હાય તા દૂર કરે છે, અને ન થયા હોય તા પણ આત્મધર્મની પુષ્ટિરૂપ રસાયનપણાને પામે છે.
અને
મારા અપરાધ ડ્રાય થઇ છું તે રાઈ પાપી મુક્ત થઉં એ મારી અભિલાષા છે.
તેમ
વામિ સથે નીવા, સત્વે ગીત્રા સમંતુ મૈં । મિર્માત્ત મે સત્ત્વમૂત્તુ, વૈર મળ્યું ન વેળફ્ ।”
એવી ક્ષમાપનાની શુધ્ધ ભાવનાથી પાપપ્રાગ્ભાર લઘુ-હળવા થવાથી આત્મા સ્ક્રૂત્તિમાન્ થાય છે, અને આશયની ફીતતા તથા વિશાળ ચિત્તતા પ્રગટે છે. અથવા પ્રકારાંતરે પ્રભુ પાસે નિજ દેષપ્રકાશનપૂર્વક ક્ષમા યાચવી તે પણ ક્ષમાપનાના સુંદર પ્રકાર છે, જેમકે—
“હે ભગવન્ ! હું બહુ ભૂલી ગયા. મેં
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
તમારાં અમૂલ્ય વચનાને લક્ષમાં લીધા નહિ, મે તમારા કહેલા અનુપમ તત્ત્વના વિચાર કર્યા નહિ'. તમારા પ્રણીત કરેલા ઉત્તમ ફલને સેબુ નહિં. તમારા કહેલા દયા, શાંતિ, ક્ષમા અને પવિત્રતા બે એળખ્યા નહિં
હે ભગવન્ ! હું ભૂલ્યા, આધક્કો, રઝળ્યા અને અનત સ ંસારની વિટંબણામાં પડ્યો છું. હું પાપી છું, હું બહુ મદોન્મત્ત અને કર્મરજથી કરીને મિલન છુ.
પરમાત્મા ! તમારા કહેલા તત્ત્વ વિના મારો મેાક્ષ નથી.
આગળ કરેલા પાપાને હું હવે પશ્ચાત્તાપ કરું છું.
જેમ જેમ હુ સૂક્ષ્મ વિચારથી ઊંડા ઉતરું છું તેમ તેમ તમારા તત્ત્વના ચમત્કારો મારા સ્વરૂપના પ્રકાશ કરે છે.
તમે નિરાગી, નિર્વિકારી, સચ્ચિદાનંદસ્વરૂપ, સહુજાનંદી, અન’તજ્ઞાની, અન ંતદર્શી અને ત્રલે
કયપ્રકાશક ા.
હું માત્ર મારા હિતને અથે તમારી સાક્ષીએ ક્ષમા ચાહુ છું.
એક પળ પણ તમારા કહેલા તત્ત્વની શંકા ન થાય, તમારા કહેલા રસ્તામાં મહારાત્ર હુ રહું એ જ મારી આકાંક્ષા અને વૃત્તિ ચા,
હું સર્વજ્ઞ ભગવન્ ! તમને હું વિશેષ શુ કહું ? તમારાથી કંઇ અજાણ્યુ' નથી. માત્ર પશ્ચાત્તાપથી હું કર્મજન્ય પાપની ક્ષમા ઇચ્છું છું.” શ્રીમદ્ રાજચદ્રપ્રણીત મોક્ષમાળા
For Private And Personal Use Only