Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૩ર ].
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ. (૪) કામથી જેમનું મન વિક્વલ બન્યું વ્યયનાં કારણને સતત વિચાર કરવો તે વિષછે તેવા મનુષ્યો દેવેન્દ્ર, ચકવતી વગેરેની યાનુબંધી નામનું ચોથું રોદ્રધ્યાન છે. કૃદ્ધિ ભવાંતરમાં મળે એમ નિદાન કરે–ભવિ. વિષયને સાધનરૂપ ધન, પરિવાર ઇત્યાદિના વ્યમાં પદ્ગલિક સુખ મળે તે માટે નિયાણું રક્ષણ વગેરેની સતત ચિંતા એ આ ધ્યાનને કરે તે ચતુર્થ “અગ્રણેચાત્તધ્યાન છે.” વિષય છે.
રૌદ્રધ્યાનનાં ચાર ભેદે નીચે પ્રમાણે છે. ધર્મધ્યાનના ચાર ભેદ નીચે પ્રમાણે છે–
(૧) પ્રાણીઓને વધ કરે, તેનું ઉદ્દબં- (૧) આગમના અને નિર્ણય કરવા માટે ઘન કરવું, તેમને પરિતાપ પમાડે ઈત્યાદિ સતત વિચાર કરવો તે આજ્ઞાત્રિચય-ધર્મપ્રકારની હિંસા સંબંધી સતત વિચાર કરે ધ્યાન છે.પૂર્વાપર વિરોધથી રહિત સમસ્તોને તે હિંસાનુબંધી નામનું પ્રથમ રોદ્ર- હિતકારી, પાપથી મુક્ત, ગંભીર અર્થથી ચુત,
ધ્યાન છે. કેષવડે જેને બાંધવા, હણવા, દ્રવ્ય અને પર્યાયવડે ગૂતિ અને સર્વજ્ઞપ્રણીત વગેરેને વિચાર કર્યા કરે એ આ ધ્યાનને એવા આગમના અર્થને નિશ્ચય કરવારૂપ વિષય છે.
ચિંતાને પ્રબંધ તે આજ્ઞાવિચય-ધર્મ (૨) જીવેને મારવાની પ્રવીણતાપૂર્વક ધ્યાન છે. ટૂંકમાં કહીએ તો સર્વજ્ઞની આજ્ઞા તેમ જ નિરંતર તીવ્ર અને ભયંકર આશય- શી છે? એની પરીક્ષા કરવા માટે ચિત્તની પૂર્વક દુખ દેવાને વિચાર કર્યા કરે તે એકાગ્રતા કરવી તે આજ્ઞાવિય ધર્મધ્યાન છે. મૃષાનુબંધી નામનું દ્વિતીય રોદ્રધ્યાન અન્ય રીતે વિચારીએ તે વીતરાગ-સર્વજ્ઞની છે. જૂઠું બોલવાની વૃત્તિમાં જે ક્રૂરતા આવે જે આજ્ઞા છે તે જ ધર્મ છે, એવી ભાવનાછે તેને લીધે જે સતત ચિન્તન થયા કરે તે પૂર્વક તેમની આજ્ઞાઓને સતત વિચાર કરે આ બીજા પ્રકારનું રૌદ્રધ્યાન છે એમ અન્યત્ર તે આ પ્રથમ પ્રકારનું ધમ ધ્યાન છે. સૂચવાયું છે. છળ-પ્રપંચાદિકના આશયથી (૨) ગૌરવ, વિકથા, પ્રમાદ, પરિષહ અસત્ય બોલવાની અને તેને સત્ય તરિકે ઈત્યાદિવડે સન્માર્ગથી પતિત ન થવાય તે સ્થાપવાની ચિંતા એ આ ધ્યાનને વિષય છે. માટે ચિંતન કર્યા કરવું, અથવા મૂળ અને
( ૩ ) દ્રવ્યની ચોરી કરવાના ઉપાયમાં ઉત્તરપ્રકૃતિના વિભાગથી ઉદ્ભવેલ જન્મ, મનને રોકવાને સતત વિચાર કરે તે તેને ઘડપણ અને મરણરૂપ (ભવ) સમુદ્રમાં ભ્રયાનુબંધી નામનું ત્રીજું રૌદ્રધ્યાન છે. મણ કરી કરીને ખિન્ન થયેલા આત્માએ અથવા લેભરૂપ કષાયના ઉદયને લીધે આ- સાંસારિક સુખ-અપચો અપાયના કારણરૂપ તુર ચિત્તથી ને લોભ સંબંધી વિચાર કર્યા છે એમ વિચાર્યા કરવું, અથવા મિથ્યાત્વથી કરે તે ત્રીજું રૌદ્રધ્યાન છે. ક્રોધાદિ કષાયને આવૃત બનેલા-કલુષિત થયેલા મનવાળા કુ. વશ પરંતુ દ્રવ્યાદિ હરી લેવાને સતત સંક- દષ્ટિએ પ્રરૂપેલા ઉન્માથી આ પ્રાણીઓ ૫ એ આ ધ્યાનને વિષય છે.
કેવી રીતે દૂર રહે તેને સતત વિચાર કરે (૪) વિષયેના અર્જન, સંરક્ષણ તેમ જ તે અપાયરિચય-ધર્મધ્યાન બીજા પ્રકા
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531455 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 039 Ank 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 32 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 5 MB |