Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માન ૢ પ્રકાશ
[ ૧૦૮ ]
રહે છે. એવી સ્થિતિથી વિદ્વાના પર હાય છે. મહાન્ કલેશ અને ઉત્તરાત્તર દુર્ગાતિની વાટ સમા ધનને પણ વિદ્વાનાએ એ અલંકારવડે અલંકૃત કરવામાં એક હેતુ છે.
જો કે તેમાં પણ વ્યંંગાથ લઇએ તે ધનવાનાને ધર્મીષ્ટ માનીને એને ઘેર બેઠાં પણ લાભ આપવા આવેલા વિદ્વાના, તપસ્વીએ અને બહુશ્રુતધરાની નીતરાં પર પકારવૃત્તિના ય લાભ ઊઠાવવાનું નશીબ ખાઇ બેઠેલા ધનમદાંધાના હૃદયમાં મહાત્માએ પ્રતિ
જે ધૃણામા ખેડી હોય છે તેનુ' એ ઉભય સૂક્તો માં નવુ પ્રદર્શન જ કર્યુ” છે. વસ્તુતઃ વિદ્યાદિ ધન પાસે દુન્યવી ધનની કશી ગણના જ નથી. અને એથી જ આજે પણ દેખાય છે કે કવશાત્ ગૃહસ્થાશ્રમમાં પણ રહેવુ પડવાને યેાગે એ સ્થાનને અવ્યાબાધ જાળવવાની ઝંઝેટમાં ઝુકવુ. જેઓએ જરૂરી જાણ્યુ હાય છે તે પણ પાતાના તે સ્થાનના આધારભૂત છતાં મહાપાપારભાના જ એ ધનનું તેા પ્રતિદિન વધુ ને વધુ પરિમાણુ કરવા જ ઉત્સુક્તા ધરે છે, અને હોય તે ધનને પણ સંધયાત્રા, તી યાત્રા, સાધર્મિકવાત્સલ્ય, ઉદ્યાપન, ઉજમણા, પુજા અને પ્રભાવનાદિ ધ કૃત્યેામાં તેમજ દયાદાનાદિ પુણ્યકૃત્યમાં થાકખ ધ ચેજી દે છે. આ વર્ગોને મન, ધન કરતાં ધર્મની કિંમત અનંતગુણી હોય છે.
ક્લ૫
અને તે એ જ કે શિથિલ ગૃહસ્થીઓને ગૃહસ્થાશ્રમની પણ મહત્તા સમજાવીને પ્રાત્સાહ પ્રેરવા-પણ પૂર્ણાંક એને સતત સાદ્યમી જ બનવાની ગભિત
K
પ્રેરણા; કારણ કે સગૃહસ્થાના ગૃહજીવનના આધાર તે મુખ્યત્વે ધન છે. અને એથી જ ધન એ ગૃહસ્થીએને માટે લાકામાં અગીઆરમા પ્રાણ પણ કહેવાય છે! અને એ પણ પ્રાણ એટલા સર્વશ્રેષ્ઠ લેખાય છે કે એની ગેરહાજરીમાં કવિયત્ શેષ દશ પ્રાણ પણ ચાલ્યા જતા અનુભવાય છે. એથી જે કાઇ પણ ગૃહસ્થી નિરુદ્યમી કે પ્રમાદી બની બેસે તે એના સમસ્ત ગૃહસ્થાશ્રમ જ બરબાદ થાય! અને એ બરબાદ થયે એનું મનુષ્યજીવન પણ હણુાઇ જાય. એ આવી કપરી સ્થિતિમાં મૂકાય તે વિદ્વાનાને અનિષ્ટ જ હાય એ સ્વાભાવિક છે અને એથી જ ધનથી થતા પ્રત્યક્ષ અને પરે।ક્ષ અનર્થીને એવાના મગજ ઉપર જ ન આવવા દઇને ધનવાનને પ્રત્યક્ષ પ્રાપ્ત થતી દુન્યવી પૂજા અને સુખસાહ્યબીને જ ( સ્ત્રી આદિથી પણ થતી અપભ્રાજના અને અપુંસ્તાદિ કારણે નિરપત્યત્યતાદિની હાયવરાળા તેા નહિં જ ) અખાધ ગૃહસ્થના પણુ લક્ષ પર રહેલાઇથી લાવવા માટે બાળબુદ્ધિવડે પણ પ્રત્યક્ષ જણાતી શ્રીમતાની કુરાઇ માત્ર જ ઉપરના ઉભય સૂક્તોમાં ઠાલવી છે. મતલબ કે માનપાનાદિની પણ આશાના અળે. પ્રમાદ તજે અને ઉદ્યમી અને તે એનું સંસા રમાં પણ ભાવિ શુભ; એ જ વિદ્વાનેાની પાપકારવૃત્તિ ! અને એ વૃત્તિથી પ્રેરાઇને જ ધનને પણ વિદ્વાનેાએ ઉત્પ્રેક્ષાલ કારથી યેજ્યું એ જ ઉપરોક્ત ઉભય àાકાનું તાત્પ ! તે ધનાલંકાર પણ ગૃહસ્થાશ્રમની જ અપેક્ષાએ જ છે તે તેા સ્પષ્ટ જ હોવાથી ધનને ચડાવેલા એપ પણ એકદેશીય છે ! આથી પણ ધનને વિદ્વાનોએ પ્રશસ્યું જ નથી એ તેટલું જ સિદ્ધ છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખીજો વર્ગ એવા હાય છે—એને સંસારનિર્વાહ માટે ધનની પેટપૂર લાલસા પણ હાય, અને એથી ધનને માટે સેવવા પડતાં ધનના હેતુભૂત પાપાર ભાથી પાછે! પણ ન રહે; છતાં ય અનીતિ અને માયાપ્રપ`ચાદિ ફૂડકપટાથી પ્રાપ્ત થતા લાખેાગમે દ્રવ્યને પણ તે સ્પર્શવાય ઇચ્છતા નથી. આ વને મન ધન કરતાં ન્યાય—નીતિની જ કિ`મત અનંતગુણી હોય છે. અને એથી જ એના સ્થાન માટે અતિ મહત્ત્વતાને ધારણ કરતા ધનના ભાગે પણ એ વિદ્યા, વિનય, વિવેક—ન્યાય અને નીતિને જ અહેનિશ મેળવે છે. અને એ મય જ સમરત જીવન કેળવે છે.
ત્રીજો વગ એવા જ હાય છે ઃ–અનેક પાપના યાગે પણ ધન કૅમ મેળવવું એ જ એની ધૂન ! આ ભવ અને પરભવની ભયદર્શી લાંબી વાતાનાં લેખાં એને સાંભળવાની ય પડી હેતી નથી. પ્રસંગે કાઇ આપ્તજનાથી એવી વાર્તા સાંભળે તેમાં પણુ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531445 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 038 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1940 |
| Total Pages | 33 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |