________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાંચ સકાર. .
અનુ. અભ્યાસી બી. એ. (ગયે વર્ષે “ આમાનંદ પ્રકાશ” માં પાંચ સકાર એ મથાળા હેઠળ એક લેખમાળા પ્રકાશિત થઈ હતી. તેમાં સહિષ્ણુતા, સેવા, સન્માનદાન, સ્વાર્થત્યાગ અને સમતા એ પાંચ સકારોની ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. આ લેખમાળામાં સત્સંગ, સદાચાર, સંતેષ, સરલતા અને સત્ય પર અનુક્રમે વિચાર કરવામાં આવે
સત્સંગ. वस्त्राण्यापस्तिलान् भूमि गन्धो वात्सयते यथा । पुष्पाणामधिवासेन तथा संसर्गता गुणाः ॥ मोहजालस्य योनिर्हि मूढेरेव समागमः । अहन्यहवि धर्मस्य योनिः साधुसमागमः ॥ तस्मात् प्राज्ञैश्च वृद्धश्च सुस्वभावैस्तपस्त्रिभिः ।
सद्भिश्च सह संसर्गः कार्यः शमपरायणैः ॥ અર્થાત જેવી રીતે કુલના સંસર્ગથી તેની ગન્ધ, વસ્ત્ર, જળ, તેલ તેમજ ભૂમિને સુવાસિત કરી મૂકે છે તેવી જ રીતે સંસર્ગથી થનાર ગુણ પણ પિતાની અસર કરે છે. વિષયાસક્ત મૂઢ પુરૂષને સમાગમ મેહજાદની ઉત્પત્તિનું કારણ છે અને હંમેશાં સાધુમહાત્માઓનો સમાગમ કરે એ ધમની ઉત્પત્તિને હેતુ છે. એટલા માટે જ્ઞાની મહાત્માઓ, અનુભવી વૃદ્ધો, ઉત્તમ સ્વભાવના તપસ્વીઓ અને પરમ શાન્તિ આપનાર પુરૂષને જ સંસર્ગ રાખવું જોઈએ.
કુસંગ. મનુષ્યના ઉત્થાન તથા પતનના જેટલા કારણે છે તેમાં સબત પ્રધાન કારણ છે. સેબત પ્રમાણે મનુષ્યનું મન બને છે અને મન પ્રમાણે જ મનુષ્ય ક્રિયા કરે છે અને ક્રિયા પ્રમાણે જ તેનું ફળ મળે છે. સારા હૃદયને મનુષ્ય પણું નીચ સોબતથી નીચ મનવાળો બનીને પડે છે અને અસદાચારી મનુષ્ય પણ ઉત્તમ સંગ પામીને અસદાચારથી છૂટીને મહાત્મા બની જાય છે. પરંતુ એટલું યાદ રાખવું જોઈએ કે ખરાબ સોબતની અસર સાધારણ મનુષ્ય પર જેટલી વધારે અને જલદીથી થાય છે તેટલી ઝડપથી અને તેટલી માત્રામાં ઉત્તમ સેબતની અસર નથી થતી, કારણ એ છે કે મનુષ્યની પ્રકૃતિ કુદરતી
For Private And Personal Use Only
