Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૫૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. રત્નપ્રભાના ક્ષુલ્લક પ્રતર લગે- ઊંચું જોતિષના ઉપરતળા લગે-તિર્લ્ડ અઢીદ્વિીપમાંહે એટલે અઢીદ્વિપ તથા બે સમુદ્રમાં આવેલ કર્મ-અકર્મભૂમિએના અને અંતદ્વીપના સંજ્ઞી પંચેંદ્રિય પર્યાપ્ત જીના મને ભાવ જાણે દેખે જ્યારે વિપુળમતિ તેહી જ ક્ષેત્ર અઢી અંગુલ બે અધિકને વળી વિશુદ્ધ જાણે દેખે. (૨) કાળથકી ઋજુમતિ પોપમનો અસંખ્યાતમો ભાગ જઘન્યથી, અને ઉત્કૃષ્ટ અતિત અનાગત કાળ જાણે દેખે, અને વિપુલમતિ તેહી જ અધિકેરે ને વિશુદ્ધતર જાણે દેખે. (૩) ભાવથકી ઋજુમતિ અનંતા ભાવ જાણે દેખે-સર્વ ભાવને અનંત ભાગ જાણે દેખે જ્યારે વિપુળમતિ તેડિ જ અધિકેરી ને વિશુદ્ધતર જાણે દેખે. (૪) અવધિજ્ઞાન
મન ૫ર્યવજ્ઞાનમાં તફાવત 1) અવધિ કરતાં મનઃ૫યવ વિશુદ્ધ વધારે. (૨) ઉભયની ક્ષેત્રમર્યાદા જુદી જુદી છે. (૩) અવધિ ચારે ગતિના છાને થાય છે જ્યારે મનઃ પર્યવ તે મનુષ્ય સંયતને ( સાધુને જ ) થાય છે. (૪) અવધિ રૂપી દ્રવ્યો અને તેના કેટલાક પર્યાને જાણે ત્યારે મનઃ પર્યવ અવધિવડે જણાતા રૂપી દ્રવ્યના અનંતમે ભાગે (મનુષ્ય ક્ષેત્રમાં મન પણે પરિણમેલા મદ્રવ્યને જાણે.
કેવળજ્ઞાન–એમાં બીજો પ્રકાર જ નથી. સર્વ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ અને ભાવ સમકાળે સામટું થતું જાણે દેખે તે માટે સર્વને સરખું હોય. કેવળ એટલે જ શુદ્ધ, તેના આવરણને નાશ થવાથી અથવા પ્રથમથી જ તેના સર્વ આવરણે નષ્ટ થવાથી તે પૂર્ણ સ્વરૂપે ઉપજે છે. કેવળ એટલે અસાધારણતેના સમાન બીજું નહિ એવું. વળી લોકાલોકને વિષે વ્યાપ્ત થવામાં તેને વ્યાઘાતનો અભાવ છે તેથી નિર્વાઘાત અર્થાત્ કેવળ મતિ આદિ ચાર જ્ઞાન રહિત માટે કેવળ એટલે એક જ. જેમ સૂર્યોદયે ચંદ્રાદિકનો પ્રકાશ અંતભૂત થાય છે તેમ કેવળ જ્ઞાનાવરણ ટળે, કેવળ ઉપન્ય મત્યાદિક સર્વે જ્ઞાનને પ્રકાશ તેમાં સમાઈ જાય છે. ચાર જ્ઞાનને ઉપગ એક સાથે થતો નથી પણ કેમે થાય છે ચારે કેવળજ્ઞાન-દર્શનને સમયાંતર ઉપગ એક સાથે હોય છે. કેવળજ્ઞાની દ્રવ્યથકી રૂપી અરૂપી સવ દ્રવ્ય જાણે-દેખે, ક્ષેત્રથકી લોકાલેકના સર્વ ક્ષેત્ર જાણે–દેખે, કાળથકી સર્વ અતિત-અનાગતને વર્તમાનકાળ સમકાળે જાણે–દેખે, ભાવથકી સર્વ જીવ-અજીવના સવભાવ જાણે-દેખે અર્થાત સંપૂર્ણ વસ્તુઓનું જ્ઞાન હસ્તામલકવતુ હોય. આ રીતે જ્ઞાનનું સ્વરૂપ વિચાર્યું. ચક્ષુ પર બંધાતા પાટાની માફક એ જ્ઞાનનું જે આચ્છાદન કરે તે જ્ઞાનાવરણ કમે. જ્ઞાનના પાંચ પ્રકાર હોવાથી તેના આવરણના પણ પાંચ પ્રકાર,
---( ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531415 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1937 |
| Total Pages | 46 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |