________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
- -
-
ત્યાંગના સ્વરૂપ અને સાધન.
૧૭ વિષના ભયંકર સ્વરૂપનું અને ભગવાનના ચિદાનન્દમય સ્વરૂપનું આપણને જ્ઞાન નથી હોતું એટલે જ આપણી ચિત્ત-વૃત્તિઓની પ્રવૃતિ ભગવાન તરફ ન થતાં વિષય તરફ રહે છે. જે શ્રીભગવાનની પરમાનન્દરૂપતા અને વિષયેની ભયાનકતા પર ખરી રીતે વિશ્વાસ થઈ જાય તે મનુષ્યનું મન વિષય તરફ કી પણ નહિં જઈ શકે. આજે કોઈને કહેવામાં આવે કે તમે એક તોલે અફીણ ખાઈ જાઓ, તમને સો રૂપિયા આપવામાં આવશે, તે કઈ પણ ખાવા તૈયાર નહીં થાય; કેમકે અફીણ ખાવાથી મૃત્યુ થશે, એ વાતમાં તેને નિશ્ચયપૂર્વક વિશ્વાસ છે. ભગવાને કહ્યું છે કે આ લેક અનિય સુખરહિત છે. અથવા આ જીવન અનિત્ય અને દુઃખમય છે, એ મેળવીને તમે મને જ ભજે, તો ભગવાનના એ કથન પર નિશ્ચિત વિશ્વાસ હોય અને જે એ વચને અનુસાર જગતના વિષયો આપણને દુઃખરૂપ અને અનિત્ય સમજાય તે પછી આપણે એમાં કેમ રમ્યા કરીએ? તેમજ જે ભગવાનના આનન્દ સુધાસિંધુ સ્વરૃપ પર જરા પણ વિશ્વાસ હોય તો આપણે તેની કેમ ઉપેક્ષા કરીએ ? પરંતુ આપણે જ એમ જ કરીએ છીએ, એ ઉપરથી એટલું તો સિદ્ધ થાય છે કે આપણે જાણીએ છીએ, સાંભળીએ છીએ, બાલીયે છીએ, પરંતુ વાસ્તવિક રીતે આપણને એ વાતો ઉપર પૂરેપૂરો વિશ્વાસ નથી. એથી જ આપણે એ વાતની પરવા ન કરતાં વિષયે તરફ દોડી રહ્યા છીએ અને જેવી રીતે દીવાની જાતિના રૂપમાં–મોહમાં ફસાઈને તેની તરફ જનાર પતંગીયે બળીને ભસ્મ થઈ જાય છે તેવી રીતે આપણે પણ ભરમ થઈ જઈએ છીએ.
આપણી વૃત્તિઓ હમેશાં બહિર્મુખી રહે છે, વિષમાં-કાર્ય જગતમાં જ લાગેલી રહે છે. એમાં જ્યાં જ્યાં આપણને ઈદ્રિયોને તૃપ્ત કરનાર પદાર્થ જેવા સાંભળવામાં આવે છે ત્યાં ત્યાં આપણું ચિત્ત જાય છે. આપણે એમાં સુખ શોધીએ છીએ, પરંતુ એટલું નથી જાણતા કે દિવસની સાથે જેમ રાત્રિ હોય છે તેમ સુખનાં સાથી દુઃખ હમેશાં તેની સાથે રહે છે. આપણે સુખ ઈચ્છીએ છીએ અને દુઃખથી બચી ઈરછીએ છીએ, એથી જ આપણને દુઃખ ભોગવવું પડે છે. જે ખરેખરી રીતે આપણે દુઃખથી બચવું હોય તે સુખની ઇચ્છા પણ તજી દેવી પડશે. આપણે એ પરમ સુખની ઈચ્છા નથી કરતા કે જે હંમેશાં રહે છે, જે કદી પણ વધતું ઘટતું નથી, જે અસીમ તેમજ અનન્ત છે. આપણે તો ચાહીએ છીએ ક્ષણિક ઈન્દ્રિય સુખને, જે ખરી રીતે છે જ નહિં, કેવળ ભ્રમથી જ લાગે છે, અને વીજળીની માફક એક વાર ચમકારો કરીને તરત જ નષ્ટ થઈ જાય છે. પણ આપણે અબુધ માણસો
For Private And Personal Use Only