________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
•૦૭
ત્યાગના સ્વરૂપ અને સાધન
-
અનુ... અભ્યાસી
શાસ્ત્રોની એવી ઘોષણા છે, તેમજ સર્વ વિચારશીલ પુરુષ એટલું સ્વીકારે છે કે મનુષ્ય જીવનનું ચરમ લય ભગવત્પાતિ છે. સંસારમાં અનેક મનુષ્ય એ લક્ષ્યની પ્રાપ્તિ માટે યત્કિંચિત યત્ન પણ કરે છે, પરંતુ એવા ભાગ્યશાળી પુરુષે ઘણાં જ થડા હોય છે કે જેઓ શીવ્રતાથી એ લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરી શકે છે. શાસ્ત્રકારો તેમજ અનુભવી સંતોએ ભગવપ્રાપ્તિના માર્ગમાં એવા કેટલાક વિદને બતાવ્યા છે કે જે દૂર કર્યા વગર ભગવપ્રાપ્તિના માર્ગે આગળ વધવાનું ખૂબ જ કઠિન છે. એ વિદમાં મુખ્ય વિદન છે –અહંકાર, મમતા, કામના અને આસક્તિ. અજ્ઞાન અથવા તો મેહ એ સર્વનું મૂળ કારણ છે. અજ્ઞાનને નાશ થવાથી એ સર્વને નાશ આપોઆપ થઈ જાય છે. અજ્ઞાન કહેવાય છે ન જાણવું તે. ન જાણવું ભાગવાનનું સ્વરૂપ. જેને ભગવાનના સ્વરૂપનું જ્ઞાન થાય છે તેઓ એ બધા વિદને સહેજે દૂર કરી શકે છે, એટલું જ નહિ પણ તેઓને માટે એ વિનોને સર્વથા નાશ થઈ જાય છે. પરંતુ જ્યાં સુધી અજ્ઞાનને નાશ ન થાય, જ્યાં સુધી ભગવાનના તત્ત્વ-સ્વરૂપનું જ્ઞાન ન થાય ત્યાં સુધી શું હાથ જોડીને બેસી રહેવાની જરૂર છે? નહિ. આસક્તિ, કામના, મમતા અને અહંકારને પ્રગ બુદ્ધિપૂર્વક ભગવાનમાં કર જોઈએ. આદર્શ તે એવો જ હોવો જોઈએ કે એક માત્ર ભગવાનમાં જ આસક્તિ હોય, એક માત્ર ભગવાન પ્રાપ્ત કરવાની જ અનન્ય કામના હોય, એક માત્ર ભગવચરણોમાં જ મમતા હોય અને એક માત્ર શ્રીભગવાનના દાસત્વને જ ભક્તહૃદયમાં અહંકાર હોય. એ રીતે એ ચારેના દિશા પરિવર્તનનો અભ્યાસ કરવાથી એનું દૂષિત રૂપ નષ્ટ થતું જશે. પછી તે મેહના પિષક બનવાને બદલે તેનો નાશ કરવામાં મદદ કરશે, અને જેમ જેમ મેહનો નાશ થશે તેમ તેમ ભગવાનના સ્વરૂપનું જ્ઞાન થશે અને જેમ જેમ ભગવાનના સ્વરૂપનું જ્ઞાન થશે તેમ તેમ એક માત્ર એની સાથે એ ચારેને સંબંધ વધી જશે, પછી તો એનું નામ પણ બદલાઈ જશે, અને એને વિશુદ્ધ ભક્તિના રૂપમાં પામીને ભક્ત પુરુષ કૃતાર્થ થશે. એ ભક્તિદ્વારા ભગવાનનું યથાર્થ જ્ઞાન થશે અને એ જ્ઞાનને પ્રાદુર્ભાવ થતાં જ ભક્ત પુરુષ પિતાના ભગવાનનો સાક્ષાત્કાર પ્રાપ્ત કરીને કૃતાર્થ થઈ જશે.
For Private And Personal Use Only
