________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મ વિમુખતાના સંભાવ્ય કારણે. આત્માને સત્ય માર્ગની ઝાંખી પણ નથી થતી. આત્મા દુઃખ. અજ્ઞાન અને અંધકારમાં નિશદિન ટળવળ્યા કરે છે.
પુરાણે અને એવા જ બીજા ધર્મગ્રંથે પ્રાયઃ બુદ્ધિ અને સત્ય જ્ઞાનનું આવરણ કરે છે. તેથી જ્ઞાનને બદલે જ્ઞાનની છાયા પણ ભાગ્યે જ પ્રાપ્ત થાય છે. અસત્ય માર્ગદર્શનથી આત્માનું અનેક રીતે અધ:પતન થાય છે. પ્લેટેના કેદીઓને ભેંયરામાં પૂરી રાખવામાં આવતા જેથી તેઓ દુનિયા સંબંધી ભાગ્યે જ કંઈ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી શકતા. પુરાણ આદિ રૂપ ગંભીર ગુહાઓમાં પ્રવિણ થનાર મનુષ્યની પણ બુદ્ધિ અને જ્ઞાનની દ્રષ્ટિએ પ્લટેના કેદીઓ જેવી જ સ્થિતિ થાય છે. તેમની બુદ્ધિ કુંઠિત થઈ જાય છે. જ્ઞાનને બદલે અજ્ઞાનનાં ઘોર તિમિર પથરાય છે. જ્ઞાનનું દર્શન પણ તેમને થઈ શકતું નથી.
આજના સંસ્કૃતિ-યુગમાં જનતાનું જ્ઞાન જેમ વધતું જાય છે તેમ લોકોની પુરાણ આદિ પ્રત્યેની શ્રદ્ધા ઘટતી જાય છે. પુરાણ આદિ ગ્રંથે કેટ લાકને છેક ઉપવાસપાત્ર લાગે છે. પુરાણ આદિમાં મનુષ્યને પરમ દેવત્વની પ્રાપ્તિને અર્થાત્ સંભાવ્ય પ્રાપ્તિને નિર્દેશ પણ નથી.
આ બધું યે છતાં પુરાણે વિગેરેનું મહત્વ કંઈક તે છે જ. પુરાણ વિગેરેમાં નિર્દિષ્ટ કરેલાં કેટલાંક મંતવ્ય અસત્ય નથી હોતાં. પુરાણેમાં વર્ણ વેલા કેટલાક પ્રસંગોનું રહસ્ય ડીક વિચારણાને પરિણામે જાણી શકાય તેમ છે. પુરાણ ગ્રંથના કેટલાક પ્રસંગો એવા હોય છે, જેનું રહસ્ય સતત ઉદ્યોગ અને અભ્યાસથી જ પ્રાપ્ત થઈ શકે છે.
- ગ્રીક પુરાણોમાં એક અને નાસી સસની એક વાત આવે છે. સ્વલ્પ વિચારણાથી કઈ પ્રસંગનું રહસ્ય બોધગમ્ય કેમ થાય છે તેનું દ્રષ્ટાંત આ કપિત વાર્તા ઉપરથી સહજ મળી રહે છે. આ વાર્તામાં વનદેવીનું સ્વરૂપ એવું આપવામાં આવેલ છે કે, વનદેવી બીજા કેઈને અવાજ થાય, બીજું કઈ બોલે તેના પ્રત્યુત્તરરૂપે જ (તેઓ) બોલી શકે છે. કેઈ બીજા અવાજના પ્રાદુર્ભાવ વિના તેમનાથી બેલી શકાતું નથી. તેમનાથી આત્મસંબોધન (ક્તિ) થઈ શકતું નથી. એકલા બેલી શકાતું નથી. અન્ય કઈ પ્રાણીની વાણી ઉદ્દભવ વિના તેમનાથી એક શબ્દ પણ બેલી નથી શકાતે, વનદેવીની આ સર્વ સ્થિતિ પ્રતિવનિના સ્વરૂપનું યથાર્થ નિદર્શન કરે છે. એક (Echo) એટલે પ્રતિવનિ.
For Private And Personal Use Only
