Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મારવાડ યાત્રા.
૨૮૩ ધાર્મિક શિક્ષણ પણ મરૂદેશમાં બહુ જ અલ્પ પ્રમાણમાં જોવાય છે. ગુજરાતમાં જ્યાં સ્થાન સ્થાન પર પાઠશાળાઓ, રાત્રિ જૈનશાળા ચાલે છે ત્યાં આખા મારવાડમાં બે પાંચ રાત્રિ જૈનશાળાઓ સારી રીતે ચાલતી હોય તોયે બસ છે. આ ધાર્મિક શિક્ષણ અને સંસ્કારના અભાવે જ મરૂદેશમાં અનેક બદીઓ-કુરિવાજો નજરે પડે છે. સદાચાર અને સારા સંસ્કારને અભાવ નજરે પડે છે. મારવાડમાં જૈન સાધુઓનો વિહાર નથી થતો એમ નથી, ભલે અલ૫ પ્રમાણમાં થાય છે પરન્તુ સાધુઓ વિચરે છે જરૂર; કિન્તુ હજીયે મરૂદેશમાં અસદાચારની બદબે જે ભરી છે એ બહુ જ શરમજનક અને દુઃખદાયક છે.
આ સાથે જ બાળલગ્ન, વૃદ્ધલગ્ન, કન્યાવિક્રય અને વરવિક્રયની ભયંકર પ્રથા ખુબ જ પ્રચલિત છે. મારવાડના જૈન સમાજના ઉદ્ધાર માટે સૌથી પ્રથમ આ કુરિવાજોને વિનાશ એ જ જરૂરી પગલું છે. ત્યાર પછી શિક્ષણ, ઉપદેશ કે વ્યાખ્યાનોની અસર થશે. આ કાય આ પ્રદેશમાં વિચરતા મુનિમહાત્માઓ ઉપાડી લે તો લાંબા સમયે જરૂર સુધારો થાય ખરો. મુનિરાજના વિહારના પ્રતાપે ગુજરાત સુધર્યું, મારવાડ પણ સુધરે જ એમાં આશ્ચર્યા કાંઈ નથી. યદિ ધર્મ ભાવના, સાચું ધાર્મિક જ્ઞાન અને ધાર્મિક સંસ્કાર આ પ્રદેશમાં આવે તે આ કુરિવાજે રહે ખરા ? આ પ્રદેશમાં ત્યાગ ભાવના બહુ જ અલ્પ જોવાય છે. સાઠ સાઠ ને સીત્તેર વર્ષના બુઢા મહાનુભવે પણ ચતુર્થ વ્રત ઉચ્ચારતાં અચકાય છે; પછી યુવાનોની તો વાત જ કયાંથી થાય? આજે ગુજરાતના સેંકડો સાધુ જૈન ધર્મની સેવા કરી રહ્યા છે. જ્યારે મરૂદેશીય સાધુઓ કેટલા છે તે તપાસે. અમને એક પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજે કહેલું કે “મરૂદેશમાંથી સાધુ બહુ જ ઘેડ થાય છે અને થાય છે તેમાં બહુ બુદ્ધિ કે વિચારશક્તિ ભાગ્યેજ જવાય છે.” આ વાત ઘણે અંશે સાચી લાગે છે. બેશક, તેમનામાં કોઈ કઈ સારા તપસ્વી, ત્યાગી કે સેવાભાવી થઈ શકે છે. બાકી કેટલાક તે દેશજન્ય સંસ્કારોથી એટલા રૂઢ હોય છે કે આ દેશમાં જ એ સાધુઓનું નભી શકે. અમને અનુભવમાં એમ પણ લાગ્યું કે સીધા-સાદા સાધુઓની આ લેકોને પીછાણ જ નથી. લઠમાર, આડંબરી, મંત્ર, તંત્ર કે ચમત્કાર જાણનાર, ભાવ બતાવનાર કે ખુશામદીઓને આ લેક જેટલા માને છે, પૂજે છે કે સત્કારે છે એટલા સીધા-સાદા સાધુઓને નથી માનતા.
આ સાથે આહારવિહારમાં પણ ભારે વિચિત્રતા છે. બટાટા ( આલુ) તથા ડુંગળી આ પ્રદેશમાં ખૂબ જ ખવાય છે. અરે ! આઠમ ને ચોદશ જેવા
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531392 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 033 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 42 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |