________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી વીર-વિહાર મીમાંસા.
૨૬૭ લાઠનું ચાતુર્માસ (જે ક–નિર્જરાર્થે થયું હતું ) એ જ અનાય દેશનું ચાતુર્માસ હતું. એ દેશમાં પ્રભુને, હાડકાંના ખપ્પર માર, તેમનાં શરીર ઉપર કૂતરા વિગેરે ફેંકવા, માંસછેદન, ઉંચા કરીને નીચે અફાળવા વિગેરે વિવિધ પ્રકારનાં અકલ્પનીય દુ:ખ સહન કરવાં પડ્યાં હતાં. જોકેની ધર્મવિરોધી વૃત્તિનો તેમને ભયંકર અનુભવ થયો હતો. લાઢના લોકો એટલા બધા અનાર્ય અને નિર્ઘણુ હતા કે, ત્યાં મંદિરો, પ્રતિષ્ઠા આદિને સંભવ જ ન હતો. વળી તેમને બીજા પ્રદેશે માફક દુઃખ કે ઉપસર્ગમાંથી રક્ષણ કરનારું પણ ત્યાં કોઈ ન હતું. વળી ભગવાન લાઢ દેશમાં ચોથાં અને પાંચમાં ચાતુર્માસ વચ્ચે ગયા હતા એમ માનીએ તે, અસ્થિક ગામ જ્યાં તેમનું પ્રથમ ચાતુર્માસ થયું હતું તે અનાર્ય દેશમાં હતું, એમ માનવું જ પડે. આથી ભગવાને છદ્મસ્થાવસ્થાનાં બાર ચાતુર્માસોમાં બે ચાતુર્માસ અનાર્યદેશેમાં કર્યાં હતાં એમ નિષ્પન્ન થાય; પણ એમ કઈ માને છે ?
ભગવાન ચેથા અને પાંચમાં ચાતુર્માસ વચ્ચે લાદ્રદેશમાં પધાર્યા હતા એમ માનીને, લેખકો વિગેરેએ કેવાં અસંગત વિધાનો કર્યા છે તે આ ઉપરથી સમજી શકાશે.
નાંદીયાની ભારતવર્ષના પાંચ મહાતીર્થોમાં ગણના કરીને કે સંપ્રતિરાજા ગિરિરાજ શ્રી સિદ્ધાચળ, ગિરનાર, નાંદીયા વિગેરેની પ્રતિવર્ષ સંઘ સાથે ૪ વાર યાત્રા કરતા હતા એમ કહીને, કેટલાંક નાંદીયાને વિશેષ પડતું મહત્તવ આપે છે અને નાદીયામાં શ્રીવીરપ્રભુની વિદ્યમાનતાની મુર્તિવાળું મંદિર હોવનું મંતવ્ય સવિશેષણે પુરસ્કૃત કરે છે. જૈનેનાં પાંચ મહાતીર્થો કયાં કયાં છે એ સુપ્રસિદ્ધ છે; અને સંપ્રતિ રાજાના સમયમાં, સંધ સાથે ત્રણ ત્રણ મહીને સિદ્ધાચળ, ગિરનાર, નાંદીયા વિગેરેની યાત્રા કરવી એ તો અશકય જ હતું. આથી નાંદીયા સંબંધી તેમનાં મંતવ્ય વાસ્તવિક નથી.
શ્રીવીરપ્રભુ ગુજરાત-કાઠીઆવાડ કે મારવામાં આવ્યા જ નથી. જેઓ પ્રભુ ગુજરાત કાઠીઆવાડ કે મારવાડમાં પધાર્યા હતા એમ કહે છે તેમનું કથન બ્રમમાત્ર છે. પ્રભુને વિહાર પૂર્વ હિન્દના પ્રદેશમાંજ થયે હતું. તેમને ઉપસર્ગો પણ એ જ પ્રદેશમાં થયા હતા. બાકી બધી સ્થાપનાઓ છે. - શ્રીવીરપ્રભુના વિહાર આદિ સંબંધી જનતા સત્ય હકીકતો ગ્રહણ કરે એ આશા અને સુચના સાથે વિરમું છું.
લે. આચાર્ય મહારાજ, શ્રી વિજયેન્દ્રસૂરીશ્વરજી.
For Private And Personal Use Only