________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
હવા---
જીવનમાં સૌથી પ્રથમ નંબરે જરૂરની જે કોઈ પણ વસ્તુ હોય તે તે હવા છે. અનાજ કે પાણી વિના તે કેટલાક દિવસો પણ નીકળી શકે છે, પરંતુ હવા વિના તે એક ક્ષણ પણ ચાલતું નથી એ સૌના અનુભવની વાત છે. એટલે સૌથી પ્રથમ હવા વિષે વિચારીએ.
એ તો દેખીતી જ વાત છે કે–નિત્યના જીવન વ્યવસાયમાં કોઈ પણ ઉપયોગી વસ્તુ જેટલે અંશે વધુ શુદ્ધ મળી શકે તે તેટલે અંશે જીવનોન્નતિમાં વસ્તુ મહત્વનું સ્થાન પામે છે. હવાને માટે પણ તેમ જ છે. પ્રત્યેક મનુષ્યને હવા જે શુદ્ધ મળી શકતી હોય તો તેટલે અંશે તે વ્યક્તિનું શારીરિક અને માનસિક સ્વાથ્ય સરસ જળવાઈ રહે છે. એટલે શુદ્ધ હવાની પ્રાપ્તિ માટે જેટલે પ્રયાસ કરીએ તેટલે અલપ જ છે.
ગામડામાં રહેવાના ઘરો છૂટા છૂટા હોય છે. તેમજ બે, ત્રણ કે તેથી વધારે માળ બાંધેલા હોતા નથી. એટલે હવા છૂટથી બધે સ્થાને જઈ શકે છે. વળી ગામડામાં ગટર તેમજ સંડાસો નથી હોતા એટલે તેથી પણ હવાની શુદ્ધિ જળવાઈ રહે છે જ્યારે તેથી પ્રતિપક્ષે શહેરની હવા ગામડા જેવી શુદ્ધ હોતી નથી; કેમકે ઉંચા ઉંચા ૩-૪ કે તેથી વિશેષ માળ બાંધેલ હોવાથી હવા આવતી અટકી જાય છે. વળી મનુષ્યનો વસવાટ પણ અતિ નિકટ નિકટમાં રહેતો હોવાથી તેમજ શહેરમાં કેટલેક ઠેકાણે ખુલી ગટરો પણ હેવાના કારણથી પણ હવા બગડે છે. સંડાસો તો ઘરની લગોલગ-તદ્દન નજીક હોવાથી પણ હવાનું પ્રમાણ બગડે અર્થાત્ આવા અનેક કારણોથી શહેરી જનોને જોઈએ તેવી શુદ્ધ હવા મળી શકતી નથી. અને જ્યાં હવા શુદ્ધ ન મળે ત્યાં રોગાદિકનું પ્રમાણ વધુ હોય તેમાં આશ્ચર્ય જેવું શું છે ?
ભાષામાં એક કહેવત છે કે “એ દવા અને એક હવા” શુદ્ધ હવાનું કેટલું અસીમ મહા મ્ય છે એ આ એક નાનકડી કહેવત ઉપરથી જાણી શકાય છે. ભાવાર્થ કે તબીયતની સુધારણાને અર્થે સે પ્રકારની દવા લ્યો અને તે જેટલું કામ કરે તેના જેટલું બટકે તેથી પણ વિશેષ એક જ વખત લેવાયેલ શુદ્ધ હવા કામ કરે છે. આ કહેવતમાં કેઈ લેશ પણ અતિશયોક્તિ ન જ માને, કેમકે એ તો આપણે પ્રત્યક્ષ જોઈ–અનુભવી શકીએ છીએ કે જે કામ દવાઓ નથી કરી શકતી તે કામ શુદ્ધ હવાથી બની શકે છે. શારીરિક, માનસિક
For Private And Personal Use Only
