________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીવીર-વિહાર મીમાંસા,
૨૨૩
ગુજરાતના એક ભાગ માનીને, શ્રીવીર ભગવાન ગુજરાતમાં પધાર્યાં હતા એમ પણ કહે છે. આમ બ્રાહ્મણવાડાઆદિ સધી, અનેક વિચિત્ર મતન્યાએ આપણામાં મૂળ ઘાલ્યાં છે.
આથી આપણે એ મ ંતવ્યેાના સંબંધમાં ઉપસ્થિત થતા પ્રત્યેક મુદ્દાના વિચાર કરીએ. શ્રીવીરપ્રભુએ મીજી ચાતુર્માસ રાજગૃહી પાસે નાલંદા નામના પાડામાં કર્યું. હતું. પ્રભુ ચાતુર્માંસ ખાદ્ય, ત્યાંથી ૩-૪ સ્થળેાએ થઈ, ચંપાપુરી પધાર્યા હતા અને ત્યાં તેમણે ત્રીજું ચાતુર્માંસ કર્યું હતું. નાલદાથી આખુ અને આબુથી ચંપાપુરી સુધીનુ` સીધું અંતર (ઇંટુ) અનુક્રમે આશરે ૮૦૦ અને ૯૦૦ માઇલ થાય છે. વિહારની દૃષ્ટિએ એ અંતર તેથી ધણુંએ વિશેષ થઇ જાય. આથી અંતરની દૃષ્ટિએ વિચાર કરતાં પણ પ્રભુ અખુદ પ્રદેશમાં પધાર્યા હતા એ સંભવિત જણાતું નથી.
બ્રાહ્મણગામ રાજગૃહી અને ચંપાની વચમાં હતું. ભગવાન ત્રીજી ચાતુર્માંસ ચ'પાપુરીમાં કરવા જતા હતા ત્યારે બ્રાહ્મણુઞામ પધાર્યાં હતા. કયાં ચંપા અને બ્રાહ્મણગામ અને કયાં આખુ અને બ્રાહ્મણવાડા ? શ્રીવીરપ્રભુ બ્રાહ્મણવાડા પધાર્યા હતા અને ત્યાં તેમને ઉપસર્ગ થયા હતા એમ કહેનારાએ તે સંબંધી કઈ પણ પ્રમાણુ નથી આપતા એ એક ખાસ વિચારણીય પ્રશ્ન છે. પ્રમાણુજ ન હેાય તેા, પ્રમાણુ કયાંથી આપી શકે ? તાત્પર્ય એ કે, બ્રાહ્મણગામ અને બ્રાહ્મણવાડા એ બન્ને એક છે એ માન્યતા ન માની શકાય તેવી છે.
‘જીવિતસ્વામીનું મંદિર’એ શબ્દો માત્રથી, પ્રભુ સુડસ્થલ પધાર્યાં હતા એમ માનવું એ યુકિત રહિત છે. એ શબ્દો આજ સુધીમાં અનેકવાર અનેક રીતે વપરાયા છે, પણ એથી જે તે પ્રભુનુ મંદિર જે તે પ્રભુની વિદ્યમાનતામાં અંધાયુ હતુ. એમ ઠરતુ નથી. આ સબંધમાં, નિમ્ન દૃષ્ટાંતેથી વાચકને પ્રતીતિ થઈ શકશેઃ-
१. सुधाकुण्डजीवितस्वामि श्रीशान्तिनाथ:
२. जीवन्तस्वामिश्री ऋषभदेवप्रतिमा
३. श्रीजीवितस्वामीत्रिभुवनतिलकः श्रीचंद्रप्रभः
विविध तीर्थकल्प पु. ८५. ( श्री जिनविजयजी संपादित )
જો ‘ જીવિતસ્વામીનું મંદિર ’ કે ‘ જીવિતસ્વામી ’એ શબ્દોથી અનુક્રમે ‘ જે
For Private And Personal Use Only
