________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી વીતરાગસ્તવ-ભાષાનુવાદ.
૧૫ દુખ દુર્ગતિ અને દરિદ્રતા, 1 મૃત્યુ જન્મ પ્રમુખે દુઃખી થતા; લેકને જગતમાંહિ સર્જતાં, તે કૃપાલતણું શી કૃપાલતા ? જે ય કર્મની કરે અપેક્ષણ, આપણે જ્યમ સ્વતંત્ર તેહ ના; કમજન્ય જ વિચિત્રતા ગણે, તે શું શોભનક એહ કામને ? આ મહેશની સ્વભાવવત્તના, જો વિકલ્પ કરવા જ યોગ્ય ના; તે પરીક્ષકતણા પરીક્ષણે, તેહ ડિંડિમ નિષેધ બને.
ત્રાટક . પણ જે સહુ ભાવનું જ્ઞાતૃપણું, અહિં સંમત હોય જ કપરું અમને પણ સંમત તેહ સદા, ( કારણ) સરવજ્ઞ વિમુક્ત શરીર છતાં. અપ્રમાણુ જ આમ ગણી લઈને, જગસૃષ્ટિ કુવાદ મૂકી દઈને, તુજ શાસનમાં જન તેહ રમે, ભગવાન ! પ્રસન્ન જિહાં જ તમે. ૮
| || રતિ સતHઃ ત્રવાઃ |
ભગવાનદાસ મનસુખભાઈ મહેતા, 1 સરખાવો –“ જગત રચવાની પરમેશ્વરને જરૂર શી હતી ? રચ્યું તે સુખદુ:ખ મૂકવાનું કારણ શું હતું ? રચીને મોત શા માટે મૂક્યું ? એ લીલા કાને બતાવવી હતી ? રય તો વા કર્મથી ? તે પહેલાં રચવાની ઈરછા કાં નહોતી ? ઈશ્વર કેણ ? જગના પદાર્થ કોણ ? અને ઇચ્છા કોણ ? રહ્યું તે જગમાં એક જ ધમનું પ્રવન રાખવું હતું. આમ જમણામાં નાંખવાની જરૂર શી હતી ? કદાપિ એમ માનો કે એ બિચારાની ભૂલ થઈ હશે! ક્ષમા કરીએ ! ! પણ એવું દેઢડહાપણું ક્યાંથી સૂઝયું કે એને જે મૂળથી ઉખેડનાર એવા મહાવીર જેવા પુરુષોને જન્મ આપે ? એનાં કહેલાં દર્શનને જગતમાં વિદ્યમાનતા કાં આપી ? પિતાના પગ પર હાથે કરીને કુહાડે મારવાની એને શું આ અવશ્યકતા હતી?”
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રપ્રણીત મોક્ષમાળા, પાઠ ૯૭,
૬. ઈશ્વરની આ સ્વભાવપ્રવૃત્તિ અંગે વિકલ્પ કરવા યોગ્ય નથી એમ જ કહો તે તે તત્ત્વ-પરીક્ષકને પરીક્ષાને નિષેધ કરવા જેવું થાય છે. - ૭, પણ સર્વભાવના જ્ઞાતાપણાને-જાણપણને જે તમે કર્તાપણું કહેતા હો તે તે અમને પણ સંમત છે; કારણકે સર્વ દેહધારી છતાં મુક્ત વ છે અને આ સર્વજ્ઞપણાની અપેક્ષાએ જગતકર્તાપણું ઘટી શકે છે; પણ તમે કહો છો એવી કઈ યુક્તિએ ઘટતું નથી. વળી તમે કપેલા જગતકર્તામાં છે તેવું સર્વરૂપણ પણ ઘટતું ન કારણ કે “સર્વજ્ઞઃ સાત વાર ત્ વિરતિ, તારા નવયુવત્તજાળવૈરિનઃ સ્થાપિ कर्तव्य निग्रहान् सुरवैरिणः एतदविक्षेपकारिणश्च स्मदादीन् किमर्थ सृजति इति, तन्नाय सर्वज्ञः।"
સ્યાદ્વાદમંજરી ગ્લા. ૬ વિવરણું. અર્થ –તે સર્વજ્ઞ હોઈ જે સચરાચર રચતો હોય, તો જે જગતને ઉપદ્રવ કરનારા વૈરી છે અને જેને પછી પણ નિગ્રહ કરવો પડે એમ છે એવા સુરરી-અસુરને, તથા એ જગતકર્તાને જ ઉડાવનારા અમારા જેવાઓને શામાટે સજે છે ? તેથી આ સર્વજ્ઞ નથી.
For Private And Personal Use Only