________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પદ્ધતિના સમૃદ્ધ ભંડારો અસ્તિત્વ ધરાવે છે કે જે ઘણે ભાગે વિદ્યા-સાહિત્યપ્રેમી પૂર્વના જૈન શ્રમણ અને જૈનશ્રાદ્ધોના છે. જયપુર, કાશી, કાંજીવરમ, વડેદરા, મદ્રાસ વિગેરે શહેરમાં વૈદિક ભંડાર પણ નોંધવા લાયક છે.
વર્તમાનમાં જૈનોનાં પ્રાચીન પદ્ધતિનાં ખાસ ખાસ પુસ્તકાલય છે (પુસ્તક-ભંડારો કે જે જૈનની માલિકીમાં છે) તેની નોંધ અહીં આપવાથી વાચકને ઉપયેગી થશે.
૧ પાટણ કે જે ગાયકવાડ સરકારના અમલમાં માનવંતુ શહેર છે ત્યાં મધ્યકાલ ( વિક્રમની ૧૧ થી ૧૭ મી સદી સુધીના) બહુ જ મહત્વના જુદા જુદા લગભગ ૯ જૈન ભંડારો છે, જેમાં હાલ હસ્તલિખિત પ્રાચીન ૧૩૦૦૦ જેટલાં પુસ્તકો છે. ૧
૨ વડેદરામાં શ્રી હંસવિજયજી મહારાજ તથા વિદ્યાપ્રેમી પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજના બે ભંડારો છે જેમાં હજારો પ્રાચીન પુસ્તકે છે. તે સિવાય શ્રી મેહનસૂરિના જ્ઞાનમંદિરમાં પણ સારાં પુસ્તક હશે.
૩ છાણના ભંડારો. ૪ ખંભાતના ભંડારે. ૫ લીંબડી ( કાઠિયાવાડ ) ના ભંડારે. ૬ જેસલમેરમાં બહુ પ્રાચીન અને મહત્ત્વનાં સાત ભંડાર છે. ૭ ભાવનગરમાં પ્રાચીન ગ્રંથને જૂને સંગ્રહ છે. ૮ અમદાવાદના ડેલાને તથા ચંચલબાઈને ભંડાર સારો છે. ૯ નાગરના પ્રાચીન ભંડારે. ૧૦ પાલીના ભંડારે. ૧૧ ફધીને ભંડાર. ૧૨ વિકાનેરના અનેક ભંડારો ( જેમાં હજારો પ્રાચીન પુસ્તકો છે ). ૧૩ આહાર ( મારવાડ) ને ભંડાર ( જિતચંદ્રસૂરિજીસ્થાપિત )
૧ પાટણમાં તાડપત્ર ઉપર લખેલાં પુસ્તકો પણ ઘણાં છે. તેમાં સંઘવીના પાડામાં સંઘવી પાડા ઉપાશ્રયમાં જે ભંડાર છે તેમાં ૪૦૦ તાડપત્ર ઉપર લખેલ પ્રથા છે જે લંબાઈમાં બે હાથ તથા પહોળાઈમાં ચાર-પાંચ આંગળ જેટલા છે તે અમે નજરે જોયાં છે. ચૌદમી સદી સુધી ગ્રંથને તાડપત્ર-ભોજપત્ર ઉપર લખવાની પ્રથા મુખ્યપણે હતી.
For Private And Personal Use Only
