________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વૈશાલી-લીચ્છવીઓની રાજધાની.
૧૩૭
ધ્રુવલેાક કરતાં આ નગરી કોઇ પ્રકારે ઉતરતી નથી, ખેોધિસત્ત્વને જન્મ લેવા સારૂ એ જ યાગ્ય સ્થાન છે. ”
જો કે દેવાએ એ સ્થાન પસંદ ન કયું', છતાં લિચ્છવિએની રાજધાનીવૈશાલી ઐશ્વયવાળી, સમૃદ્ધિશાળી હતી એ સબધે જરા ય શંકાને સ્થાન નથી. એ સિવાય વૈશાલી હુંમેશા ગાન-તાનથી ગુંજી રહેતી એવા ઉલ્લેખ પણ મળે છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ફાહિયાનના સમયે મહાવન,
બુદ્ધદેવની પછી લગભગ એક હજાર વર્ષે ચીની મુસાફર ફાહિયાન અહી આન્યા હતા. તે લખે છે કે “ આ વિશાલ નગરીની ઉત્તર દિશામાં વિસ્તારવાળું અરણ્ય પડ્યું છે, અહીં આન ંદના દેહાવશેષ ઉપર એક સ્તુપ છે. બુદ્ધદેવ અહી એ આશરીવાળા : વિહારમાં રહેતા. આ વિહાર, મહાવનવાળી કુટાગારશાળા જ હાવી જોઇએ.
ફાહિયાન પછી ખસે ગયેા હતેા. તે પણ એને
27
યુદ્ઘોષ • મહાવન.
યુદ્ધઘાષ, સુમંગળ-વિલાસિનીમાં મહાવનને અ શહેરની ભાગાળથી માંડી હિમાલય સુધીને પ્રદેશ કરે છે. કુટાગારશાલાને અં દેવિવમાન જેવી આકૃતિ કરે છે. સ્તંભની ઉપર મહેલ હતા અને મહેલની ઉપર શિખર હતું, તેથી જાણે કે દેવવિવમાન જ હોય એવા ભાસ થતેા. ફાહિયાનના વર્ણન સાથે સરખાવતાં એક સ્તંભ ઉપર નહીં પણ અનેક સ્તંભ ઉપર સ...ધારામ નિર્માચા હશે અને મીનારા પણુ હશે. ફાહિયાન જેને આંગણા કહે છે તે
વસ્તુત: એક ઉપર ખીજી ગેલેરી જેવા દેખાતા ડુશે. વર્ષે યાનસીંગ આ વિહારના ભગ્નાવશેષ જોઈ મળતુ જ વર્ણન આપે છે. આનંદના દેહાવશેષ.
For Private And Personal Use Only
ટીમેટના ગ્રંથામાં અને ફાહિયાનના લખાણમાં આનંદના દેહાવશેષ વિષે લગભગ એક સરખી ઘટના મળે છે. એમ કહેવાય છે કે પેાતાના દેહના હવે કઇ જરૂ ંસા નથી એમ માની આન, મગધમાંથી વૈશાલી તરફ જવા રવાના થયા. દેવતાઓએ અજાતશત્રુને એ સમાચાર પહેાંચાડયા. અજાતશત્રુ મગધના સમ્રાટ હતા. તેણે સૈન્ય તૈયાર કરાવ્યુ અને પેાતે પણ રથમાં બેસી, આનંદની પાછળ ગયા. બીજી તરફ વૈશાલીમાં આનંદ આવે છે એમ જાણી
