________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સંબંધ ધરાવતા. ધર્મપ્રચાર અર્થે બહાર નીકળ્યા ત્યારે પહેલવહેલા એમણે વૈશાલીની પસંદગી કરી હતી. અંબાલીની આમ્રકુંજ અથવા મહાવનની કૂટાગારશાલામાં એમણે ઘણીવાર ધર્મોપદેશ કર્યો હતો. તેઓ લિચ્છવિ અને વજજીઓના ચારિત્રની મધુરતા ઉપર મુગ્ધ બન્યા હતા, એમ કહીએ તે પણ કઈ ખોટું નહીં. બુદ્ધદેવ લિચ્છવીઓ પ્રત્યે મમતાની નજરથી નીહાળતા.
મગધરાજ અજાતશત્રુના યુદ્ધમંત્રી સાથે એક વાર બુદ્ધદેવને જે વાર્તાલાપ થયો હતો તે ઉપરથી બુદ્ધદેવ પોતે લિચ્છવિઓના ચારિત્ર્ય વિષે કે ઉચ્ચ અભિપ્રાય ધરાવતા હોવા જોઈએ તેની કલ્પના થઈ શકે છે. લિચ્છવિઓના સાત ખાસ ગુણ એમણે એ વખતે વર્ણવેલા અને યુદ્ધમંત્રીને કહેલું કે જ્યાં સુધી લિચ્છવિઓમાં એ ગુણ છે ત્યાં સુધી એમની સ્વતંત્રતા કઈ ખૂંચવી શકશે નહીં. વૈશાલીવાસીઓનાં નિર્દોષ, નિષ્કલંક જીવનનું વર્ણન કરી બુદ્ધદેવે મગધરાજને વૈશાલી સામે યુદ્ધ જાહેર કરવાની સાફ ના સંભળાવી હતી. લિચ્છવિઓ એ વખતે ખરેખર શક્તિશાળી અને સગુણાનુરાગી હતા, એટલે જ તેઓ બુદ્ધદેવની પ્રીતિ તથા ભક્તિ મેળવી શક્યા હતા.
પિતાને નિર્વાણુને સમય નજીક આવ્યું છે, એમ જાણી ગૌતમબુદ્ધ પિત, વૈશાલીવાસીઓને દર્શન આપવા અહીં આવ્યા હતા. લેકે પણ એમના પ્રતિ એવું જ સન્માન દર્શાવતા.
મહાપરિનિવણ સૂન્નતમાં કહ્યું છે કે –“ બુદ્ધદેવ જ્યારે વૈશાલીની અંદર ફરી, શિક્ષાનું કામ પતાવી પાછા ફરતા હતા ત્યારે હાથીની જેમ વખતોવખત વૈશાલી સામે જોઈ રહેતા.”
-બવા જોજિતમ્ વેલાસ્ટિયમ્ વત્તાવા–' અને આનંદને સંબોધીને એમણે કહેલું પણ ખરું કે “હે આનંદ, તથાગત આ છેલ્લીવાર વૈશાલીને
જોઈ લે છે.”
વૈશાલીની બીજી મહાસંગીતિ. બૌદ્ધ સાધુઓમાં, ગૌતમબુદ્ધના નિર્વાણ પછી જ્યારે શિથિલાચાર પ્રવે, સાધુ-જીવનના કેટલાક નિયમને ભંગ થવા માંડે, આહાર અને દ્રવ્યસંગ્રહના વિષયમાં સ્વેચ્છાચાર દેખાવા લાગે ત્યારે બૌદ્ધ સંપ્રદાયના સાધુઓની બીજી મહાસંગીતિ આ વૈશાલીમાં જ મળી હતી. એ વખતે કેટલાક સાધુઓએ, શાસ્ત્રીય નિયમના મનફાવતા અર્થે કર્યા હતા.
For Private And Personal Use Only
