________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વૈશાલી
લિચ્છવિએની રાજધાની
વિશાલપૂરી–વૈશાલી, લિચ્છવિઓની રાજધાની હતી. શક્તિશાલી વજીસંઘનું રાજશાસનનું મધ્યબિંદુ હતું, એ વિષે ઐતિહાસિકામાં મુદ્લ મતભેદ નથી. ઇ. સ. પૂર્વેના પાંચમા સૈકાનેા બૌદ્ધ તેમજ જૈન ઇતિહાસ આ નગરી સાથે વણાઇ ગયા છે.
વૈશાલી અને મહાવીર
જૈન ધર્મના છેલ્લા તીર્થંકર, વૈશાલીવાસી સજ્ઞ ભગવાન મહાવીરના સંબંધમાં સૂત્રકૃત્તાંગ કહે છે કે
एवम् से उदाहु अनुत्तरमणि अनुत्तरदंशी अनुत्तर ज्ञानदंशनधरे भरहा नायपुत्ते भगवम् सालिये वियाहिये ( व्याख्यातवान् ) इति वेमि "
એ જ વાત જરા જુદા રૂપમાં ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં પણ છે. એમાં ભગવાન મહાવીરને પૈસાલિયે અથવા વૈશાલિકના નામે ઓળખાવ્યા છે. ભગવતીના ટીકાકાર શ્રી અભયદેવ પણુ એમના ૨....૧....૧૨....૨ ભાષ્યમાં વૈશાલિકના અર્થે શ્રીમહાવીરસ્વામી અને વિશાલાના અ મહાવીરસ્વામીની માતા કરે છે. બૌદ્ધ તેમજ. જૈન ગ્રંથાના વાંચનથી એટલું સ્પષ્ટ જણાય છે કે વૈશાલીના એક પરામાં-કુંડગ્રામમાં ભગવાન મહાવીરના જન્મ થયેા હતેા. મહાવીરની માતા ત્રિશલા, લિચ્છવીરાજ ચેટકની મ્હેન હતી. જૈન કલ્પસૂત્રમાં એ સંબંધ બહુ સારી રીતે ખતાન્યેા છે. ભગવાન મહાવીર વિદેહ હતા–વિદેહવાસી હતા, વિદેહદત્તાના પુત્ર હતા અને ત્રીસ વરસ સુધી વિદેહમાં જ વસ્યા હતા. દીક્ષા અંગીકાર કર્યાં પછી પણ શ્રી મહાવીરસ્વામી પેાતાની માતૃભૂમિને છેક ભૂલી ગયા નથી. કલ્પસૂત્ર કહે છે તેમ ૪૨ ચામાસા પૈકી ભગવાને ઓછામાં ઓછા ૧૨ ચામાસા તે વૈશાલીમાં જ કર્યાં હતા.
ખુદેવ અને વૈશા
ભગવાન મહાવીરની જેમ બુદ્ધદેવ પણ વૈશાલી સાથે ઘણા સારા
For Private And Personal Use Only
