________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રવણ અને સંસ્મરણ.
૨૫૦ રા. આલહેકર ધર્મના પ્રભાવનું એક પ્રસંગે સ્ટેજ પૃથક્કરણ કરે છે. જેના સિદ્ધાંત જીવનમાં ઉતરે તે જ ધર્મ એમ જે કઈ કહેતું હોય-મનાવતું હોય તે તે બરાબર નથી. ધર્મના સિદ્ધાંત માત્રને કઈ અનુયાયી પૂરેપૂરા પોતાના જીવનમાં વણી શક્તા નથી. સિદ્ધાંતે પ્રરૂપેલા આદર્શને પહોંચવા મનુષ્ય યત્ન કરે, પણ એ પ્રયત્ન ગમે ત્યારે ય અપૂરે જ રહેવાને.
ધર્મ વસ્તુતઃ જીવનને ઘડે છે. અમુક દિશામાં વહેતા પ્રવાહને બીજી સામેની દિશામાં ખેંચવા એ પ્રયત્ન કરે છે. દાખલા તરીકે ખ્રીસ્તી ધર્મ ત્યાગ અને નમ્રતાનાં ગીત ગાતાં થાકતો નથી એટલાજ ઉપરથી એ ધર્મના અનુયાયીઓ પરમ ત્યાગી અને નમ્ર હશે એમ કોણ કહી શકશે ? વધુમાં વધુ લોભી અને અકકડ બનેલા પ્રીસ્તીઓ બનતા આપણે નથી જોયા ? ખ્રીસ્તી ધર્મ ત્યાગ અને ક્ષમાનો ઉપદેશ કરે છે છતાં ખ્રીસ્તીઓ જ વધારે સામ્રાજ્યભી અને ડંખીલા નથી બન્યા? વસ્તુતઃ એ લોભ અને ડંખ ઉપર ધર્મ કંઈક અંકુશ મૂકે છે.
એ જ પ્રમાણે જૈન ધર્મ જ્યારે રાજધર્મ હતો ત્યારે જૈન ઉપદેશકોએ રાજવીઓ અને સામતે વિગેરેની યુદ્ધવૃત્તિ ઉપર અંકુશ મૂકવાનો પ્રયત્ન કર્યો હવે જોઈએ, યુદ્ધ એ જ માત્ર જીવનનું છેલ્લું ધ્યેય નથી. જીવનની સાર્થકતા પણ એમાં નથી એમ સમજાવવાનો એ ઉપદેશને હેતુ હવે જોઈએ.
કેટલીકવાર માણસે પોતાની નબળાઈને છુપાવવા ધર્મની આડ શોધે છે. પિતે પિતાના પરિવારનું, ગામનું કે દેશનું રક્ષણ કરવાને અશકત હોય, પ્રાણુ, ધન કે સગાનું બલિદાન દેવાને તૈયાર ન હોય અને પછી કહે કે અમારા ધર્મમાં એ વાતને નિષેધ છે, તો સમજવું કે એ બહાનું માત્ર છે. ધર્મ કેઈ દિવસ કાયરતાના પાઠ ન શીખવે ધર્મ નિયતાના માર્ગે સંચરવાનું પ્રબોધે છે. ભરૂઓ ભલે એને ખોટે અર્થ કરે.
એક વાર બૌદ્ધોએ અહિંસાનો એ જ દુરૂપયોગ કર્યો હતો. રા. આલતેકરે એ ઘટના આ પ્રમાણે વર્ણવી છે.
સ્વીસ્તાનના ગઢની ફરતા મહમ્મદ કાસીમના માણસે ઘેરો ઘાલીને પડયા હતા. દાહીરને ભત્રીજો બરા, શહેરનો સુબો હતો. તેણે મહમ્મદ કાસીમને સામનો કરવા લકર એકઠું કરવા માંડયું.
For Private And Personal Use Only
