________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૩૦
શ્રી આત્માનં પ્રકાશ.
સિદ્ધ કરવા એમણે કેટકેટલી સાધના કરી છે, અને એમાં એમને કેટલી સફળતા મળી છે તે ટૂંકામાં અહીં જણાવીશ.
વીજળીના આંચકેા લાગતાની સાથે જ આપણા દેહમાં અણુઝણાટી છૂટે છે. વિજળી સંબંધી વિચાર કરતા-સ ંશોધન કરતાં બચુ ખાબુને પણ લાગ્યુ કે જેને આપણે ( વૃક્ષાદ્ધિ ) જડ માનીએ છીએ તે દેહમાં પણ વિજળીના ધક્કો લાગતાં એવી જ અણુઝણાટી છૂટે છે, માટે જડ એ વસ્તુતઃ જડ નહીં, ચેતનવ'તા જ રહેવા જોઇએ.
પણ
અણુ મહાશયે, એ પછી તરત જ જડ અને ચેતન વિશે અભ્યાસ શરૂ કર્યાં. એમણે જોયું કે જડ ( વૃક્ષાદિ ) પદાર્થામાં પણ ઉત્તેજના પ્રકટે છે. આધાત કરીએ તેા તેની વેદના અનુભવે છે, અને થેાડી વારે એ પદા પેાતાની મૂળ સ્થિતિમાં ઉભા રહે છે.
વધારે ઉત્તેજક ઔષધ આપવાથી, અથવા વધારે પડતી ઝેરની માત્રા આપવાથી, પશુ—પ્રાણી મરી જાય તેમ આ વનસ્પતી-કાય પણુ સાવ અચેતન બની જતા એમણે જોયા.
એ પ્રકારના પ્રત્યેાગા ઉપરથી એમણે નિશ્ચય કર્યાં કે આપણે જેને જડ કહીએ છીએ તેમાં પણ ચેતન સુપ્ત અવસ્થામાં હાય છે.
એક તરફ જળચર, થળચર અને ખેચરાની સૃષ્ટિ અને બીજી તરફ લેાતુ, લાકડું, માટી અને પત્થરને ભરેલેા સંસાર એવા બે ભાગ એમણે પાડયા. એ બેની વચ્ચે વસતા વનસ્પતી જગત વિષે વધુ ઉંડા ઉતરવાની એમણે પ્રતિજ્ઞા લીધી.
વૃક્ષના દિલની વાત સાંભળવામાં ત્રણ મોટા અંતરાય નડયા ઃ (૧) વૃક્ષને પેાતાની વાત સાઁભળાવવી જ પડે, ક્રૂરજીયાત વૃક્ષને ખેલવુ પડે, તે માટે શી ગેાઠવણ કરવી ? (૨) એની વાત શી રીતે સમજવી ? અને (૩) એને નાક, કાન જેવી કાઈ કર્મેન્દ્રિય હશે કે કેમ ?
પહેલી મુશ્કેલી તેા ટળી ગઈ કારણ કે આઘાત કરવાથી કે આંચ લગાડવાથી વૃક્ષને વેટ્ટુના થાય છે—ઉશ્કેરાય એ વાત સિદ્ધ થઈ.
For Private And Personal Use Only
