________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
*
હર્ષ નેધ
૨૪૯
સહર્ષ નોંધ.
અને જૈન સમાજે સંપાદન કરેલ એક અત્યુત્તમ જ્ઞાનપીઠ.
ભારતના વિશ્વવિખ્યાત મહાકવિ અને તત્વચિંતક શ્રી રવિન્દ્રનાથ ટાગોરે સ્થાપેલ શાન્તિ નિકેતન નામના જગત પ્રસિદ્ધ આશ્રમ કે જેમાં જગતના સર્વ ધર્મો અને દશનોના અભ્યાસીઓ માટે સ્થાપિત કરેલ વિશ્વભારતી નામની સંસ્થા પ્રખ્યાત છે. અને તે આખી આલમમાં સંસ્કારી જગતમાં સુપ્રસિદ્ધ છે તથા દુનિયાના બધા ધર્મો અને સંપ્રદાયને સદભાવ પૂર્વક તેમાં અધ્યયન અધ્યાપન કરવા કરાવવામાં આવે છે. આ સાહિત્ય સમૃદ્ધિના જ્ઞાન માટે એક વિશિષ્ટ સાધન સંપન્ન સંસ્થા છે. જયાં વેદ, ઉપનિષદ, બ્રાહ્મણ, પુરાણ, દર્શનશાસ્ત્રોના અભ્યાસ ઉપરાંત બૌદ્ધધર્મના પાલી સંસ્કૃત, ટીબેટીયન, ચીની અને જાપાની સાહિત્યના અભ્યાસ માટે પુરતી સગવડ રહેલી છે અને તેને લાભ લેવા બમ, સિલેન, સયામ, જાવા, રીબેટ, નેપાલ, મંગળ, ચીન અને જાપાન જેવા દૂર દૂર દેશના બૌદ્ધ ભિક્ષુઓ અને અભ્યાસીઓ પોતપોતાના અભ્યાસ્ત વિષયના જ્ઞાનની આપ લે કરે છે. આ સંસ્થામાં ભાતના એક અગ્રગણ્ય સનાતન, જીવન્ત, સુપ્રતિષ્ઠિત પ્રચુરતર સંસ્કૃતિ અને ભારતી વિભૂષિત એવા જૈન ધર્મના અભ્યાસ માટે આજ સુધી સગવડ નહોતી, જેથી આ સંસ્થામાં તેટલી ઉણપ હતી. યુરોપ અમેરિકાના ધમનુયાયિએની સંસ્થા પોતાના તરફથી પોતાના પ્રોફેસરો આ સંસ્થામાં મોકલી અભ્યાસીઓને જ્ઞાનને લાભ કરાવવાની ફરજ સમજતા હતા, પરંતુ જૈન ધર્મના પ્રેમી અને ઉપાસકે પિતાના સાહિત્ય અને ધર્મ અભ્યાસીઓ માટે એવી કોઈ સગવડ ન કરી આપે એ મહાપુરૂષ ટાગોરજીના મનમાં ઉંડે ખેદ રહ્યા કરતો હતો, અને એ સંસ્થામાં જૈન સંસ્કૃતના જ્ઞાના
ભ્યાસનો કોઈ વિશિષ્ટ પ્રબંધ થાય તેટલા માટે તેવી ગ્યતાવાળા અધ્યાપક અને સહાયક દાન શીલ સજજનો ઉભય યોગ અત્યાર સુધી ન મળવાથી આજ સુધી એ આશા આ સંસ્થાની ફળીભૂત થઈ નહોતી, પરંતુ સમાજના પુણ્યયોગે, અમને નિવેદન કરતાં બહુ જ હર્ષ થાય છે, કે કલકત્તા નિવાસી જૈન નરરત્ન કોટ્યાધિપતિ શ્રીમાન બાબુ સાહેબ બહાદુરસિંહજી સિંધી જેવા નિરપેક્ષ વિદ્યાપ્રેમી અને ધર્મપ્રેમીએ ઉદારતા પૂર્વક આર્થિક સહાયતા આપવાથી તેમજ સાક્ષરવર્ય શ્રીજિનવિજયજી (ભૂત પૂર્વ આચાર્ય ગૂજરાત પુરાતત્તવ મંદિર-અમદાવાદ ) જેવા યોગ્ય અધ્યાપકની આ સંસ્થાને અલભ્ય પ્રાપ્તિ થવાથી સેનું ને રસુંગધની જેમ જૈન વિદ્યાધ્યયન માટે હવે એ સંસ્થામાં એક અત્યુત્તમ જ્ઞાનપીઠ છે કે “હવે એને કશી આશા નથી રહી ” પરમાર્થી અને વિષયી મનુષ્યના માર્ગ એક બીજાથી ઉલ્ટા હોય છે.
સંસ્કારોમાંથી વાસનાઓ પ્રકટ થાય છે, વાસનાઓથી ઈચ્છાઓ વધે છે અને ઈષ્ટ વિષયે ના ઉપભેગથી તૃષ્ણ અથવા આંતરિક લિપ્સા જાગ્રત થાય છે. તૃણું ઘણું જ બળવાન હોય છે.
ચાલુ.
For Private And Personal Use Only