________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાંસારિક જીવન.
૨૫૯
વગરની વાત છે કે સજજનોની સંગતિથી મનુષ્યનું હમેશાં હિત જ થાય છે, પરંતુ તેમને પુરેપુરો લાભ લેવા માટે કંઈક પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. શ્રેષ્ઠ મનુષ્યના વિચારોની સહાયતાથી આપણે વિચારો શ્રેષ્ઠ બને છે અને તેઓનાં જ્ઞાનથી આપણું જ્ઞાન વધે છે. તેઓનાં અનુકરણથી આપણે પણ સદાચારી બનીએ છીએ અને ખરાબ વસ્તુઓ તરફ આપણાં મનમાં ધૃણા ઉત્પન્ન થાય છે. સજજન સંગ તિથી શા લાભ થાય છે તે સંબંધમાં કહ્યું છે કે –
जाडयं धियो हरति सिंचति वाचि सत्यं मानोन्नति दिशति पापमपाकरोति । चेतः प्रसादयति दिक्षु तनोति कीर्ति
सत्संगतिः कथम किं न करोति पुंसां ।। અર્થાત સત્સંગ બુદ્ધિની જડતાને દૂર કરે છે, સત્યભાગી બનાવે છે, માન વધારે છે, પાપોને દૂર કરે છે, મનની પ્રસન્નતા આપે છે, અને સર્વત્ર કીર્તિ ફેલાવે છે. સસંગતિ માણસને શું ફાયદો નથી કરતી ?
કેટલાક લેકે સારી અથવા નઠારી કઈ પ્રકારની સંગતિ કરવા કરતાં કેઈની સંગતિ ન કરવી એ સારૂં સમજે છે. આવા લોકોને નથી. સંસારનું જ્ઞાન થતું, તેમજ નથી તેઓમાં ગુણેનો સંચાર થઈ શકતો. આચાર તેમજ વિચારમાં દઢતા ત્યારે જ આવે છે કે જ્યારે મનુષ્યને સંસારના તડકા છાંયા જેવા પડે છે, ઠેકર ખાવી પડે છે, અને વિકટ પ્રસંગની સામે થવું પડે છે. એકાંતવાસીઓને એક એ પણ ગેરલાભ છે કે તેઓ ઘણે ભાગે દુ:ખમય જીવન ગાળે છે. ચાર માણસની સાથે રહેવાથી મનુષ્યનું ચિત્ત પ્રસન્ન અને પ્રફુલ્લ રહે છે અને તેના સુખમાં વધારો થાય છે. અને કદિ તેના પર કઈ જાતની આપત્તિ આવી પડે છે તે તે ચાર માણુઓની સંગતિને લઈને દિલાસો મેળવી શકે છે. પરંતુ એકાંતવાસી મનુષ્યને તે નથી સંગતિનું સુખ પ્રાપ્ત થતું, તેમજ નથી પિતાનાં દુ:ખને જે હલકે કરી શકતો.
સંગતિનું શુભ-પરિણામ જીવનની કાંઈ વિશેષ અવસ્થામાં જ થાય છે એટલું જ નહિ પણ તેનો ઉપયોગ સઘળી સ્થિતિઓમાં જ છે. જે બજારમાં બેચાર વેપારી સત્યનિષ્ઠ અને પ્રમાણિક હોય છે તે તેની દેખાદેખીથી અથવા ભય વા લજજાથી બીજા અનેક વેપારી સત્યનિષ્ઠ અને પ્રમાણિક બને છે. એકની દેખાદે ખીથી બીજામાં સદ્ગુણ અવશ્ય આવે છે જ. આ કથનની સત્યતા સિદ્ધ કરનારા અનેક દષ્ટાંતથી પુરાણ અને ઈતિહાસ ભરપૂર છે.
એક વિદ્વાનનું એવું મત છે કે સત્સંગીત જ સદાચાર શીખવાની સૈાથી
For Private And Personal Use Only