________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૩૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પર-જીવસામ તરફ વિચારીએ તે પ્રત્યેક જીવ પિતાનું જ ગત કરવાને શક્તિમાન છે અને જીવે તથા અજીવ પદાર્થો હોઈને જ જગતને વ્યવહાર ચાલે છે જેથી ને સમષ્ટિરૂપે કલ્પીએ અને તેના કાર્યના સમુદાયને જગતરૂપ કપીએ તે આ અનંતા જીવને સમૂહજ કાર્ય સમૂહરૂપ જગતને નિયતા છે.
૫૩–શ્રી ઇન્દ્ર નારાયણ મુખપાધ્યાય ('. ર૨ I ઈ ) કહે છે કે–વસ્તુને નાશ થાય છે. એટલે તેનો અભાવ થાય છે એમ માનવુ એ ભૂલ છે. જેમ પૃથ્વી પર ચોમાસામાં આવેલું પાણી ગ્રીષ્મઋતુમાં દેખાતું નથી પણ તેજ પાણું સૂર્યના તાપે વરાળરૂપે બની આકાશમાં મેઘ રચનામાં જોડાય છે. અને માસામાં ફરી મેઘરૂપે પૃથ્વી પર આવે છે. બરફ ગળે છે એટલે તેનું પાણી થાય છે અને પાણીની બાષ્પ બને છે આમાં કાંઈ પણ નષ્ટ થતું જ નથી. આપણે ખાઈએ છીએ ત્યારે ધાન્ય નાશ પામે છે પણ ખરી રીતે તે બીજા રૂપમાં આપણા શરીરની પુષ્ટિનું સાધન બનેલ છે. વૃક્ષના પાંદડા નીચે માટી પર પડે છે, તે નાશ પામતા નથી પણ તે પ્રકારાંતરે ઝાડમાંજ મળી જાય છે એટલે તેની બાષ્પીય જલીય, અને કઠીન, એ ત્રણે વસ્તુઓ રૂપાંતર પામી પાંદડાને સહાય કરવામાં તત્પર બને છે. આ પ્રમાણે દરેક વસ્તુઓ પ્રકૃતિમંડમાં નાટકીઆની પેઠે નવા નવા રૂપ ધારણ કરે છે.
- ૫૪– અચલ સિદ્ધાંત (પ્રથમ પ્ર. મધ્યમ પ્ર. ૩૧ પાન. ૨૩) માં કહ્યું છે કે –જીવ, માયા, ઈશ્વર, બ્રા, અને પરમબ્રહ્ય, એ પાંચ તત્વે અનાદિ છે. -આ ગ્રંથમાં સ્વામીનારાયણના પ્રવચનો છે.
૫૫–૦ ગી. કાપડીયા(સેલિ લીટર) લખે છે કે સૃષ્ટિની આદિ માનતા સુષ્ટિકર્તા માનવે પડે છે. હવે સૃષ્ટિકર્તા ઇશ્વર હોય તે તેનાં ઈશ્વરાંશ અને ઈચ્છા જીમાં હાવું જ જોઈએ પણ સૃષ્ટિમાં બધે આવી ઈશ્વરાંશ સૂચક નિર્મળતા ભા સમાન થતી નથી. વળી સૃષ્ટિનો પ્રેરક પણ માનવો પડે છે. જે સૃષ્ટિનો પ્રેરક ઈશ્વર હોય તે તેની વિભૂતિમાં કોઈ પણ પ્રાણી દુઃખી રહેવા ન જોઈએ. વળી આ પૃથ્વી પહેલાં પણ કાંઈ હોય એમ માનવું પડે છે પણ તે ખુલાસો થવો મુશ્કેલ છે.
ફષ્ટિ કરવાનું પ્રજન માનવું પડે છે–ઈશ્વરે દયાલુપણે આ સૃષ્ટિ રચી છે અને સર્વને મેક્ષે પહોંચાડે છે. આમ હોય તે પ્રકન થાય છે કે–પ્રલયકાળના પ્રાણુને શરીર મન કે વાણુ હતા નહિં તો પછી તેઓને દુ:ખ શું હતું? વિચાર કેવી રીતે કરી શક્યા? તથા કેવી રીતે બનાવી શક્યા તેનો ઉત્તર મળી શકતું નથી. અને દયાળુ ઈશ્વરના જગતમાં દુ:ખી જી ઘણું દેખાય છે જેથી દયાળુપણું ઘટી શકતું નથી. ક્રીડા માટે આ સૃષ્ટિને રચે છે એમ માનીયે તે જીમાં દુ:ખ, દિનતા, યુદ્ધ વિગેરે પ્રસંગે દેખી આનંદ માનવે તેવું મહાત્માને હતું જ નથી. કદાચ એશ્વર્ય બનાવવા સૃષ્ટિ રચે છે એમ હોય તે અભિમાન
For Private And Personal Use Only