________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
કથન કરે છે તે સાંભળવાથી આપણાં હૃદયની ઉર્મિઓ ઉછળ્યા વગર રહેતી નથી. તેઓ કહે છે કે, “આગમના સાહિત્યરૂપી પ્રાસાદ આ ભૂમંડળ ઉપર ચતુર્વિધ અનુગરૂપી ચાર સ્તંભને આધારે પૂર્વાચાર્યોએ ઉભે કર્યો છે. તેને ધર્મ, નીતિ, આચાર, વ્યવહાર અને સવર્તનરૂપી નવરંગિત ચિત્રોથી સુશોભિત કર્યો છે. તેમાં જૈન પ્રજાએ પોતાના હૃદયને વાસ કરાવો કે જેથી તેઓ પિતાના મનુષ્ય જીવનને સાર્થક કરનારાં સુખ વૈભો અનુભવે.”
જેન કવિનું આ કથન આપશે હદયારૂઢ કરવું જોઈએ અને તે સાહિત્ય પ્રાસાદમાં વસાવવાને આપણાં હૃદયને ઉત્સાહિત કરવાં જોઈએ. સાંપ્રતકાલે પ્રમાદ અને ઉપેક્ષાના દોષથી આપણે એ સાહિત્યના સુંદર પ્રાસાદનો અપૂર્વ લાભ લઈ શકતા નથી; એ કેટલું શેકકારક લજજાસ્પદ છે ?
વર્તમાન કાળે આપણે સુધારણા કરવાની તીવ્ર ઈચ્છા રાખીએ છીએ અને તેને માટે સામાજીક બળ મેળવવા મથીએ છીએ, પણ એ આપણે પ્રયત્ન સર્વ રીતે સફલ થતો નથી, તેનું શું કારણ છે ? તે કારણનો દી વિચાર કરતાં જણાઈ આવશે કે આપણે જે દિશામાં જવું જોઈએ તે દિશાજ ભૂલી ગયા છીએ. આપણું સુધારણાની ખરી દિશા આપણું સાહિત્યને વિકાસ છે. આપણી પાસે કેવી સમૃદ્ધિ છે ? આપણું સ-મુખ કેવાં સાધને છે ? આપણામાં કેવું મહત્વ છે? એ બતાવી આપવાને માટે આપણું સવિસ્તર સાહિત્ય સર્વોત્તમ સાધન અને અનુપમ ઉપાય રૂપ છે એમ આપણે સમજવું જોઈએ. આપણું સાહિત્યમાંથી ઉચ્ચ શિક્ષણના નિયમે મેળવી શકાય તેમ છે. ધર્મ અને સંસારની સુધાર. ણાઓને ઉત્તમ કમ આપણું સાહિત્યમાં સ્થલે સ્થલે નજરે પડે છે. બેધદાયક ધાર્મિક પ્રસંગે, કવિતાઓ, મહાત્માઓનાં જીવન ચરિત્રે, વ્યવહારની શુદ્ધિના ઉજવળ સ્વરૂપો, સદ્વર્તનની શિક્ષાનાં સૂત્રો, સદાચારની પદ્ધતિઓ, પદાર્થવિ જ્ઞાનના પ્રકારો, અને શુદ્ધ સંસ્કાર આપવાની વિધિએ આપણાં સાહિત્યમાં ભરપૂર છે. સ્ત્રી જાતિને ઉપયોગી અને ગૃહિણી પદની ચેગ્યતા સંપાદન કરવાના ઉત્તમ પ્રકારે અને ગૃહધર્મના ઉચ તત્વોથી આપણું સાહિત્ય અલંકૃત છે.
અર્વાચીન વિદ્વાનો જેને માટે સતત કાળજી રાખવાની ભલામણ કરે છે અને જેની પુષ્ટિથી સર્વ પ્રકારની પુષ્ટિ માને છે તેવા ચિંતામણિ રૂપ માનવ શરીરને માટે આપણું સાહિત્ય પણ સારે પૂરા આપે છે યતિ અને પુસ્થ ઉભય જીવનમાં પણ શારીરિક સ્થિતિ તરફ પૂર્ણ લક્ષ આપવા માટે આપણું સાહિ. ત્યમાં ઘણે ઉલલેખ કરે છે તેમાં યમ, નિયમ અને તપ વગેરે પરીષહે સહન કરવાની આવશ્યકતા જણાવી છે, પણ તે સાથે તે શરીરના રક્ષણ માટે પણ અનેક રીતે સાવધાની રાખવા ભાર દઈને સૂચવ્યું છે. આ શરીર કે જે મૃત્યુલેકમાં આત્માનું મંદિર છે તેની તરફ સંયમ અને થડથ ધર્મના રક્ષણ માટે
For Private And Personal Use Only