Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વરત વાળ વાચન નરનારાયણ
મહાકાવ્ય,
હિરણ કરવું, કાવ્યના નાયક વિષે આટલો અપવિષય ચર્ચવામાં આવેલ છે. પરંતુ મહાકાવ્યના લક્ષણાનુસાર સંપૂર્ણ પણે અન્ય વિસ્તૃત ભાગે રચવામાં આવેલ છે. શહેર, રૈયત, રાજા અને હની કેટે, સૂર્યોદય, ચંદ્રોદય અને પુષ્પાવય વગેરેનું આલ્હાદિક વર્ણન આલેખેલ છે. અને વાંચતા વાંચતા વિચારશે તે જણાશે કે મહાન કવિ માઘકૃત શીશુપાળવધના નમુનાનુસાર જણાશે. આ કાવ્ય જોતાં જણાશે કે સર્ગ ૭ માના છેલા સર્ગ સુધીમાં કાવ્ય રષ્ટિમાં જહલાનની “સુત મુક્તાવલી” ના લોકોને પોતે ઉપયોગ કરે છે. અને બાલભરતના લેખક પંડિત અમરચંદ્ર “કવિકલતા ” માં અનેક કલાકે દાખલ કરી વખાણ કરેલ છે, “ અલંકાર મહેદધિ” ના કર્તા નરેન્દ્ર પ્રભસૂરિ કહે છે કે “કવિવ્યાસની ભાષાને બરાબર રીતે મળતી આવતી હૃદયભેદક ભાષા કવિ વસ્તુપાળના કાવ્ય કૌશલ્યમાં વીપી નીકળે છે અને પ્રસ્તુત વસ્તુસંકળના મહાભારતમાંથી લેવામાં આવેલ છે. તેને અનુસરીને આટલે ઇસારે કરેલો છે. આ મહાકાવ્યની રચના સંવત ૧૨૭૭ થી ૧૨૮૭ માં કેટલાક અનુમાનેથી મૂકાય છે. વસ્તુપાળ પોતે જ વિદ્વાન કવિ હતા. તેનામાં ટીકાકારની, કાવ્યના ગુણદોષ
પારખવાની શક્તિવાળે અને બીજાઓના કાવ્યોની ભૂલ જ્ઞાન દ્રષ્ટિએ વસ્તુ શોધી કાઢી શકતો હતો. અને સદા તે સુંદર કાવ્યપાઈ. કલાની પ્રશંસા કરતા અને હેને વખાણ અને કવિ
હરિહરને સોમેશ્વરની ઈર્ષ્યા શિરે ઝઝુમતી છતાં ધોળકાની રાજ્યસભામાં આદર સત્કાર પામે, તે વસ્તુપાલને લીધેજ. તેણે અઢાર કરોડ રૂપિયાના મોટા ખરચે મહાન ત્રણ પુસ્તકાલયે (ભંડારે) બંધાવ્યાં હતાં, અને હરીહરની “નૈષધીય” નામની પ્રત તેણે જે ચતુરાઈ કરી ઉતારી લીધી અને હેને પિતાના પુસ્તકાલયમાં રાખી-તે વિષે જે વાત મળે છે તે ઉપરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે હેને પ્રતને સંગ્રહ કરવાનો શોખ હત; વળી એટલું પણ દેખાડી આપે છે કે હેના જ્ઞાનમંદિરમાં મુખ્ય સઘળાં ગ્રંથો હતા. “કાવ્ય પ્રકાશ સંકેત” ના કર્તા શ્રી માણિકયચંદ્રને તેના પિતાના પુસ્તકાલયમાંથી સઘળા ધાર્મિક શ્રેથેની પ્રતે આપી દેવાની આજ્ઞા થઈ હતી. તે કાવ્યદેવીની ખુબી જાણી શકતો એટલું જ નહિ પણ તે ધાર્મિક અને બીજા ગ્રંથ બાબતે પિતાને જ્ઞાન મળે તે માટે લખવા વિનંતિ પણ કરતો, અને આવીજ રીતે વિનંતિથી પંદર તરંગમાં “કથા રત્નસાગર (નારચંદ્રસૂરની) અને આઠ પ્રકરણમાં તેના શિષ્ય નરેન્દ્ર પ્રભની અલંકાર મહોદધિ” રચવામાં આવેલ હતાં.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531217 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 04 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1921 |
| Total Pages | 40 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |