________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
66
વસ્તુપાળ વિરચિત નરનારાયણાનન્દ મહાકાવ્ય.
૯૫
દેહની સેવા ચાકરી ગમે તેવાં પાપ-કષ્ટ વેઠીને કરવામાં આવે, તેની રક્ષા અને પુષ્ટિ માટે ગમે તેવા ઉપાય લેવામાં આવે તેપણ સડણુ પડન વિધ્વંસન રૂપ સ્વસ્વભાવને તજતા નથી. પાતાના સ ંબંધથી વિત્ર વસ્તુને પણ અપવિત્ર કરી નાંખે છે, તેમ છતાં મુગ્ધજના માહુ- મમતા વશ તેની ખાતર કરવાના કામ કરે છે, અને જન્મ, જરા, મરણ સબધી અનતા દુ:ખને સહ્યાં કરે છે. પમિત્ર સમા સ્વજના કવચત પર્વાદિ પ્રસંગે સ્વાર્થ વશ ભેગા થાય છે અને સ્વાર્થ સાધી ચાલ્યા જાય છે. જ્યારે માદિક મહુા વિત્તિ આવી પડે છે, ત્યારે નિત્ય મિત્ર સમાદેહ તેમજ પર્વ !મત્ર સમાન સ્વજને કોઇ ખેલી થતાં નથી. તેવે વખતે દેહ દુર્જનની જેમ અવળુ મુખ કરી બેસે છે અને મિત્ર રૂપ સ્વજને પણ ટગર ટગર જોયાં કરે છે. મરણાદિક મહા-કષ્ટમાંથી કાઈ છેડવી શકતુ નથી. તેવા પ્રસંગે આડી ઢાલ ધરનાર આ ફક્ત શ્રૃહાર મિત્ર સમાન ધર્મ જ છે. ગમે તેવે પ્રસંગે સદભાવથી ભેટેલે આ ધમ મિત્રની ભી ભાંગે છે. તેના ઉપર ઉપદેશ માળા ગ્રંથમાં જિતશત્રુ રાજા અને તેના પ્રધાનનું સૂચિત દ્રષ્ટાન્ત ખાસ મનન કરવા ચેાગ્ય છે. પૂર્વના બને મિત્રાને ગમે તેટલાં પાળ્યાં પેપ્યાં છતાં તે વિમુખતા દાખવે છે, ત્યારે ધર્મ મિત્ર એકજ વખત ભેટયાં છતાં દાલિદ્ર હુરે છે . તે પછી તેનામાં સ્વાર્પણ કરવાનુ તા કહેવું જ શું ?
ઇતિશમ
~~~~~
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વસ્તુપાલ વિરચિત નરનારાયણાનન્દ મહાકાવ્ય.
For Private And Personal Use Only
""
શ્રીમન્ત નરેશ નામવર સયાજીરાવ ગાયકવાડ તરફથી, કેટલાક સમયથી “ ગાયકવાડ આરીયન્ટલ સીરીઝ ” નામે પુસ્તકમાલા શરૂ કરવામાં આવેલ છે. અને તદનુસાર ઉક્ત સીરીઝમાં, ઉક્ત મહાકાવ્ય બીજા પુષ્પ તરીકે પ્રસિદ્ધ પામેલ છે; જેને પ્રસિદ્ધ પામે આજું પાંચ વરસ પૂર્ણ થયા છે. અને જેની વિદ્વતાપૂર્ણ પ્રસ્તાવના, અને ચાર પરિશિષ્ટથી હેની કીર્તિ અપૂર્વ વૃદ્ધિ પામેલ છે. આ કાવ્યની સમાલાચનારા. રા. માહનલાલ દેશાઈએ કૈક સક્ષિપ્તમાંજ “ સરસ્વતી માસીકની સમાલેાચના ઉપરથી ભાષાંતરથી છપાવેલ. પરંતુ ત્યેની પ્રસ્તાવના ઉપરથી પુન: કૈંક છપાય તા તે કાવ્ય ઉપર નવીન પ્રકાશ પડશે એમ ધારી પ્રસ્તુત લેખ લખવા પ્રેરાયા છું.
નરનારાયણાનન્દ મહાકાવ્ય-યાજક મહાન ધુરંધર મત્રી વસ્તુપાળ છે. જેણે અપૂર્વ સ્વપરાક્રમ અને રાજ્ય-કારભારમાં ચાણાકય બુદ્ધિથી ધાલકા ( ગુજરાત ) ના રાણા વીરધવલની રાજ્યસત્તા મજબુત બનાવી; અને અનેક રીતે તેમાં વૃદ્ધિ
""