________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જિન ધર્મ.
૪૩
જેમ આપણે પશ્ચિમ્સ પ્રોગ્રેસની રૂપક વાર્તામાં કહ્યું છે તેમ કર્મ વિચારમાં એવું કંઈ નથી કે જે નસીબ અથવા ક્રિશ્ચિયન વિચારને મળતું હોય. અને એમાં એ પણ વિચાર નથી કે મનુષ્યજીવ બીજા કોઈના બંધનમાં આવી પડ્યો છે, તેમ એવો પણ વિચાર નથી કે પિતાની બહારની કઈ શક્તિને તે પરાધીન થઈ ગયે છે. પરંતુ એક આશયની અંદર તેનો અર્થ નસીબ પણ થઈ શકે છે. જો કે આપણે કેટલુંક કરવાને સ્વતંત્ર હોઈએ તેજ, દેવ કરવાને સ્વતંત્ર હોતા નથી. અને આપને આપણું કર્મનાં પરિણામ ભોગવ્યા વિના ચાલતું નથી. કેટલાંક પરિણામે જબરદસ્ત હોય છે, અને કેટલાંક સાધારણ હોય છે. કેટલાંક જોગવતાં ઘણે વખત જોઈએ છીએ અને કેટલાંક ભોગવતાં ટુંકે. કેટલાંક પરિણામ આવી જાતનાં હોય છે કે જેને ક્ષય લાબે વખતે થાય છે અને કેટલાંકનો ટુકે વખતે એટલે કે જાણે પાણીથી ધોઈ નાંખીએ કે ખરી પડેઅથવા ક્ષય થઈ જાય. એ કર્મ અથવા જે કર્મો પક્કા ઇરાદાથી ન કર્યા હોય તેની અસર પાણીથી ધોઈ નાખવાથી ખરી પડે તેવીજ થાય છે. ત્યારે કેટલાંક કામ કરેલા હોય છે, તેની જે અસર થએલી હોય, તેની સામે બીજા કર્મો કરિયે તે પણ તે દૂર થાય, એટલા માટે કર્મવિચાર તે નસીબને વિચાર છે એમ નથી; પણ આપણે કહિયે છીએ કે આપણું મરજી વિના આપણે બધા એક જેલમાં જતા નથી અથવા આપણે કંઈ પણ યત્ન કર્યા વિના તે સ્થિતિએ પહોંચતા નથી. પરંતુ આપણી હાલની વર્તમાનસ્થિતિ, એ અતિતકાળનાં આપણાં કામ, શબ્દ અને વિચારનું જ પરિણામ છે. અમૂક એક માણસ મરી ગએલો છે અને તેથી કરીને બધા છો તે સંપૂર્ણ સ્થિતિએ પહોંચશે એવું જે કહેવું, અથવા તે માણસને માનવાથી બધા તરી જશે, એમ જે કહેવું તે ફેટાલીઝમની થીઅરી ( પ્રારબ્ધવાદનો નિયમ ) કહેવાય. કેમકે જે માણસે પવિત્રતા અને સદ્ગુણમાં વર્તયા પણ અમુક ભાવના (થીઅરી) અંગિકાર કરી નથી માટે તે સ્થિતિએ પહોંચી શકે નહીં અને જેમણે તે (થીઅરી અંગિકાર કરી છે તે તેજ કારણને લીધે ( નહીં કે બીજા કારણને લીધે ) તે સંપૂર્ણ સ્થિતિને પ્રાપ્ત થશે એવું જ કહેવું તે નશીબવાદ. જગતારકનામાં જે શ્રદ્ધા તેને તે અર્થ એ કે તે ઈશ્વરી શક્તિ અથવા તત્વ કે જે આપણું પિતામાં પણ છે તેનું અનુકરણ કરવું. અને જ્યારે તે શકિત પૂર્ણ રીતે ખીલે એટલે કે સારા વિચારરૂપી યજ્ઞકુંડમાં હલકાને હોમે ત્યારે આપણે પણ ક્રાઈસ્ટ (પરમાત્મા) થઈએ. અમે પણ સ્વસ્તિને (કેસને) ધર્મચિન્હ સમજીએ છીએ. દરેક જીવને હલકી સ્થિતિમાંથી નીકળીને ઉંચી સ્થિતિમાં જવું હોય છે પણ ત્યાં સુધી તે સ્થિતિએ તેમનાથી જઈ શકાતું નથી, જ્યાં સુધી કે તેઓ ત્રણ રત્ન એટલે દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્ર મેળવે નહીં.
For Private And Personal Use Only