________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મી આત્માનંદ પ્રકાશ
છે અને તે આત્મા તો અનંત દશાવાળાનું સંપૂર્ણ રીતે કેવી રીતે વર્ણન કરી શકે માટે તે એવી સ્થિતિવાળા આત્માનું આપણે જે વર્ણન કરીયે તેમાં જેકે ઘણું હોય તાપણું તે પુર્ણ ન હોય આટણે બહુ વાતો મૂકી દીધેલી હાય આપણું પિતાના મનમાં જેટલા વિચાર હોય તેટલા આપણે બરાબર વર્ણવી શક્તા નથી તે આત્મા કે જેનું વીર્ય અને જ્ઞાન અનંત છે તે તેનું વર્ણન કેવી રીતે કરી શકીએ ? આત્મા અને જગની સ્થિતિનો જૈનોએ આટલા પઈટથી અભ્યાસ કર્યો છે અને તેથી કરીને બહુ સરસ તો ખેંચી શક્યા છે આ તત્વ સંબંધી વિચાર કરીએ ત્યારે આ દેશ (અમેરિકા) અને બીજા દેશ તથા બીજા ધર્મો વચ્ચે તફાવત એ છે કે બીજાઓ જે કાંઈ સમજે તે ઉપર કહેલાં પોઈન્ટ ધ્યાનમાં રાખીને સમજે બાઈબલ કહે છે કે “તારે કોઈને મારવો નહીં.” (Negative. ) અને જૈન તેમજ બીજા દર્શને કહે છે કે સર્વ પ્રાણી ઉપર પ્રેમ અને દયા રાખવી ( Afrirnative ) એ બધાનો અર્થ એ જ કે આપણે કઈ પણ જીવને મારવો નહીં. આપણે દરેક વસ્તુનાં ગુણ લક્ષણ અને કામ આ બધું ધ્યાનમાં લેવું જોઈએ જગતમાં જે વસ્તુની સ્થિતિ આપણે જાણી સકીએ તે વસ્તુને અમૂક ભાગ ફક્ત જાણવાથી આપણે એ વસ્તુના કાયદા ન જાણી શકીએ કે જે આખા જગતને લાગુ પડે; જે જગનો સ્વભાવ તમારે બરાબર ખરી રીતે વર્ણવો હોય તે જગની જૂદી જૂદી વસ્તુઓના સ્વભાવને અભ્યાસ કરો અને જો તેમ થાય તે પછી બધા ભાગોને તે કાયદા લાગુ પાડી શકશે; આપણે મનમાં એમ સમજીએ કે આપણા ભાડૂત ભેંય તળીયે રહે છે અને તેથી આપણે તેમના કરતા ઉંચા છીએ પણ તેથી એમ ન સમજવું કે આપણે ઉંચા છીએ માટે તેમને કચડી નાંખવાનો આપણને હક છે તેઓને પણ કઈ રખતે પહેલે બીજે કે ત્રીજી અને વખતે છેલે માળે પણ રહેવા હક સંપાદન થાય. જે ઉસ્થિતિમાં હોય, તેમને હલકી સ્થિતિવાળાને કચડી નાંખવાનો હક નથી, જે કોઈ એમ કહે કે તેને પોતાને તેમ કરવાને હક છે અથવા બીજા જીવાને મારી નાખ્યા વિના પિતાનામાં પૂરતું બળ આવતું નથી, તે અમારૂં તત્વજ્ઞાન એકદમ કહેશે કે ગમે તેવી ઉંચી સ્થિતિમાં પણ કોઈ જીવને મારે તે પાપ છે અને તે કરનારે એક હલકી ગતિ પિતાને માટે પસંદ કરી લીધી છે! ધંધો કરવા માંડીશુ તે આપણે એવો ધંધો કરવા માંડશું કે જેમાં નફો હોય અને જેમાં નુકશાન ન હોય અને કરજ ન હોય. ઉચ્ચ સ્થિતિ છે તે કહેવાય કે જેમાં કરજ કે લેશીયાત ન હોય માટે લેણીયાત વિનાની અને પૂરેપૂરી મુક્ત સ્થિતિ તેજ ઉચ્ચ સ્થિતિ. મુક્તિસ્થિતિ અથવા જેને આપણે મોક્ષ કહીએ છીએ તે સ્થિતિ તેવી જાણવી. કર્મસંબંધી વિચાર ગુંચવણ ભરેલું છે. તે સંબંધી કંઈક મેં મારા આગલા ભાષણમાં કહેલું છે.
For Private And Personal Use Only