________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩ર૪
ત્રાં આત્માનઃ પ્રકાશ
પેાતાની ગુમાવેલી જગ્યા નહિ મળવાના સંભવને લીધે તેના હૃદયમાં આશા અને લેાભ મરી જાય છે, અને પોતે કેટલી ખરાબ સ્થિતિએ પહોંચ્યા છે, તે જાણુતા છતાં કદાચ તેને માટે તદ્દન બેદરકાર થઈ રહે છે; જો તે નવીન જીંદગી શરૂ કરી શકે, તેના ધિક્કારવા લાયક ભૂતકાળ ન ભૂલી શકાય તેવી યાદદાસ્તમાંથી હુ ંમેશને માટે ભૂલી જવાય તે તેને માટે કાંઇક જુદીજ સ્થિતિ થઇ શકે, પણ તે ભયંકર ભૂતકાળ તેના વિચારામાં વારંવાર દેખાય છે, તેના સેાખતી અને સબ પીએના મુખથી તેને ઘણું સાંભળવુ પડે છે, અને જ્યાં જાય છે ત્યાં તે તેને હેરાન કરે છે, અને દરેક રીતે દખાવે છે. આવી સ્થિતિમાં માણસ ગમે તે કરે તે પણ તેને પેાતાના વિષે સારા વિચાર નહિ આવે અને તે નિરાશાના કંગાળ સ ંતેષપર પોતાને હુંમેશને માટે તજી દે છે.
હવે જે આત્મા પોતાનું નૈતિક માહાત્મ્ય પાછુ મેળવવાને લાંબા વખતથી ઇચ્છા રાખે છે, પરંતુ તેના પાપ કર્મથી તેને જ જે મુશ્કેલી જણાય છે, તેને ઉપરના ઉદાહરણા સહાયરૂપ થશે. કરજની પેઠે અંત:કરણનું પાપ જાગૃત થયેલા આત્માને શલ્યરૂપે તાજું દુ:ખ આપે છે, અને તે શક્તિને પાછી હઠાવે છે. જ્યાં સુધી નહિ બજાવેલી ફરજ અને જવાબદારીના સંધ તેની સામે થાય ત્યાં સુધી સારૂં કરવાના નવા પ્રયત્નથી શું લાભ ? હુંમેશની ફ્રજ અાવવાને ગમે તેવા પ્રયત્ન હાય તા પણ તે પુરતા નથી, પાપકના પૂર્વના સમૂહને દૂર કરવાને તે ઘણાજ થાડા ઉપયાગના થઇ શકે. દરેક દિવસે હમેશના વધતા જતા અને હિં ભરાતા કરજમાં કાંઇક વૃદ્ધિ થાય છે, અને હૃદયપરના આજો માણસ ગમે તે કરે તા પણ વધારે ને વધારે ભારે થતા જાય છે. જો તે નવીન જીંદગી શરૂ કરે, ભૂતકાળના પાપને ભૂલી જાય, દુ:ખી આત્માને એમ લાગણી થાય કે ભૂતકાળમાં કાંઇ થયુ જ નથી, જો અંત:કરણને નિર્દેષિતાના જોરથી પેાતાના કર્તવ્યની નવીન સૃષ્ટિમાં પ્રવેશ કરવાને છુટું કરવામાં આવ તે ભવિષ્યને માટે કાંઇક સારી આશા રાખી શકાય. પરંતુ પ્રવાહનો સાથેજ એક તણખલાની પેઢું ઘસડાઇ જનારા મનુષ્યમાં એવી કોઈ પણ શક્તિ અસર કરી શકે નહિ. પાપકર્મના કરજની ભયંકર જવાબદારીમાંથી આત્માને કાઇ પણુ દૂર કરી શકે નહિ. સામાજીક શિક્ષાની જાહેરાતની પેઠે પાપ અંતઃકરણમાં દૈવિક શિક્ષાની જાહેરાત સાંભળે છે અને પ્રયત્ન કરવાને પાતાને અયેાગ્ય માને છે; વિશેષ ભયંકર એ લાગે છે કે આ સઘળા ઉંદાહરણા પાપને નૈતિક પાછા પાડવામાં સ`પૂર્ણ રીતે મળતા આવે તેવા નથી. કારણકે કરજ ગમે તેવું ભારે હાય તા પણ તે તદ્દન દુર ન કરી શકાય અને કાઢી ન શકાય તેવું નથી. પર`તુ પાપ કામને માટે તેવુ છે. કરજદાર માણસ લા (નાદારી) Insolvent લઇને બેવડા પ્રયત્નથી અથવા નશીખના કોઇ અણુધારેલા લાભથી અથવા કેાઇ મિત્રના વચ્ચે પડવાથી ભૂતકાળની ન ભૂંસી શકાય તેથી જવાબદારીમાંથી કદાચ મુકત થઇ શકે. પરંતુ
For Private And Personal Use Only