________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir પુસ્તક વાંચન - 98 પુસ્તકા સન્મિત્રની ગરજ સારે છે. પુસ્તકોની જેને મૈત્રી હોય છે તેને જે ગલમાં પણ માંગળ થાય છે. પુસ્તકે સાચા મિત્રો છે. આપણા મિત્રો આપણુને ખુશ કરવા તરફની વૃત્તિ વિશેષ રાખે છે, કડવું મનાવનારા અને સાચું ભાખનારા મિત્રો બહુજ જવલે જ મળે છે, પણ પુસ્તકોમાં જે લખાણું તેજ વંચાણુ” થાય છે. આપણે ખુશ થઇશું કે દિલગીર, આપણે ધનાઢય છીએ કે ધનહીન, આપણે સત્તાધીશ છીએ કે સત્તાવિહીન, આપણે મોટા છીએ કે નાના તેની લેશ પણ પરવા વગર આ મિત્રો હમેશાં એક 08 વાત આપણને કહી શકે છે. પુસ્તકે અસંખ્ય હોવાથી પુસ્તકની પસંદગી દરેક માણસને આવશ્યક રીતે કરવી પડે છે. નીચ ભાવનાએાનું પોષણ કરી, અનિષ્ટ આનંદમાં નિમગ્ન કરાવી, વાચકની અધેગતિ કરનારાં પુસ્તકૅ તે હમેશાં વન્યજ છે. તે ગમે તેટલાં રસિક હોય તો પશુ ત્યાજ્ય છે. એમ ન સમજવું કે તેમના રસ ઝીલી શકી તેમાંના રહસ્યને આપણે બહિષ્કાર કરી શકીશું. સંગતિદોષ હમેશાં લાગવાનાજ. સ્પેન દેશની એક કહેવત છે કે ધ વરૂઓમાં રહો ને તમે ઘૂરકતાં શીખશે. * અસાધુ પુસ્તોને સેવા અને તમે અસાધુ બનશે. સાધુ પુસ્તકો બે પ્રકારનાં વર્ણવી શકાય. ઉપયોગી પુસ્તકો અને આદર્શ પૂર્ણ પુસ્તકા. ઉપયોગી પુસ્તકાનું વાંચન ઇષ્ટ છે, પણ તે ઉપયાગ પુરતુ જ, જેટલે અંશે ઉપચાગ તેટલે અંશે વાંચન, આદર્શ પૂર્ણ પુસ્તકોનું વાંચન, પુનઃ વાંચન, પુનઃપુનરપિ વાંચનમનન, પુનમનન, પુનઃપુનરપિ મનન મનુષ્યને પોતાની સરકૃતિ માટે ઘણું આવશ્યક છે. અમૃત ગમે તેટલું લેવામાં આવે તો પણ તેથી સતાષ થતા નથી અને જેમ જેમ વધારે લેવામાં આવે તેમ તેમ વધારે લાભ મળે છે, તેવીજ રીતે આદર્શ પૂર્ણ પુસ્તકાના અહર્નિશ સેવન વિષે પણ છે. કહેવામાં આવે છે કે સંતોષમાં પરમ સુખ છે. હું કહું છું ઠીક છે, પણ એક વસ્તુમાં મનુષ્ય કદાપિ સંતુષ્ટ બનવું ન જોઈએ; એક અસંતોષ હમેશ ઈષ્ટ છે, એ અસંતોષ જ્ઞાનનો, પુસ્તક-પરિશીલન, ઉત્તમ લેખકે પ્રતિ આપણી ભકિતને અસતોષ છે. એ અસંતોષ સદા વધારવા લાયક છે, એવો અસંતોષ સેવા અને તમને સંતોષ પ્રાપ્ત થશે. એવા અસતાધુ સદા ચાલુ રાખવા માટે જે ભાગ્યશાળી પુરૂષે પોતાને જોઈતાં પુસ્તકા શાધી કાઢયાં છે તેણે હમેશ પાતાના સુખની સામગ્રી તૈયારજ રાખી છે. તેવા માણસ આનંદીરહે છે; દિગીરી તેનાથી ડરે છે. તે માણસ પોતાને તવંગર માને છે, નિર્ધનતા તેને દબાવી શકતી નથી. સદિચારાનું ધન તેને વધારે પ્રિય છે, કારણુંકે તેને બળે તે પોતાનું માન, પોતાનું પોતાપણું સાચવી શકે છે, જે ધનીઓને પણ બહુ વિકટ છે.” (નિવૃત્તિવિનોદ 5 માંથી. For Private And Personal Use Only