Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મુખ યાને સુખી જીવન ગુજારવાનાં કારણા.
૨૦૧
કાળ પુરતા જ છે. બાહ્ય પદાર્થના ઉપભાગથી થતા આનદ કુત્રિમ છે, સ્વાભાવિક નથી. કૃત્રિમ અને સ્વાભાવિક આનદમાં મહત્વના તફાવત એ છે કે કૃત્રિમ આનંદ પરવસ્તુના ઉપલેાગમાં ઘેાડા વખત પુરતા જ છે, જ્યારે આત્માના સ્વાભાવિક આનદ પેાતાના હાવા સાથે ચિરસ્થાયી છે. આથી આત્મક શકિત પણુ ખીલે છે. ૩ પ્રસન્નચિત્ત ચારૂં નંદી સ્વભાવ
એ પણ સુખી જીવન ગુજારવાનું એક કારણ છે. જીવનમાં શેાક અને હુના પ્રસંગો વારવાર પ્રાપ્ત થાય છે, તે વખતે મન ઉપર - કુશ રાખવેા એ એક મહત્વના ગુણુ છે. સામાન્ય વા વિશેષ લાભના પ્રસગે હુ ઘેલા થવું અને હાનિ વા નુકશાનના પ્રસંગે દુ:ખી થવુ એ જીવનને કલેશમય બનાવનાર છે. શાસ્ત્રકારોએ આ બન્નેને પાપસ્થાનક ગણેલા છે. રતિ અને અતિ એ બન્ને પાપસ્થાનાનુ` સ્વરૂપ સમજવા જેવુ' છે, જીવ અનાદિકાળથી સંસારમાં ભ્રમણ કરે છે, ત્યાં તેને અનુકૂળ તથા પ્રતિકૃળ સંજોગોની પ્રાપ્તિ થાય છે, તથા ષ્ટિ અને અનિષ્ટ વસ્તુના વિયેાગ થાય છે. ઇષ્ટ વસ્તુની પ્રાપ્તિ અને અનિષ્ટ વસ્તુના વિયેગ પ્રસંગે જીવને હર્ષ થાય છે. અનિષ્ટની પ્રાપ્તિ ખતે અને ઇષ્ટના વિયેાગ વખતે તેને શાક થાય છે; અને આત, રૈદ્ર ધ્યાનમાં કાળગુમાવે છે. આવી રીતે જીવન ગાળનારનું જીવન સુખી હાતુ' નથી, પણ દુ:ખી માલુમ પડે છે. એ તમામ પ્રસ ંગો પ્રાપ્ત થાય તે વખતે મન ઉપર કાણુ રાખવાથી જ પ્રસન્નચિત્ત નામક ગુણને આપણે મેળવી શકીએ છીએ.
શ્રીમંત, મધ્યમ વા ગરીબ સ્થિતિમાંથી પસાર થતા કુટુ એમાં મનતા દરરોજના પ્રસંગાનું ખારીક રીતે અવલોકન કરીશુ તે ક ંઈને કંઈ અંશે કુટુંમના માણુસામાં અને કુટુંબના મુખ્ય પુરૂષમાં અતિ ઢસ્યમાન થશે. આ પ્રસંગે પ્રસન્ન તાના ગુણ ખીલેલે હશે તે તેને કુટુંબના બનાવે એક નાટકરૂપ લાગશે, અને તેમાંથી પણ તે આનંદ મેળવશે; એટલુંજ નહિ પણ કબંધ નિાંમેત્ત પ્રસંગે પણ તે પ્રસન્નચિત્તથી કર્મ બધનાં કારણેાના નાશ કરશે. આ પ્રસંગે આપણુને સતી મયણાસુંદરીને પ્રબંધ યાદ આવે છે. પિતાએ પૂછેલા પ્રશ્નના જવાબ શાસ્ત્રોકત રીતે આપવાથી પિતા ગુસ્સે થાય છે,જેના પરિણામે તેને (મયણુાસુ દરીને) કુટી વરને આપવાના પિતા નિશ્ચય કરે છે, અને મયણાને ફરમાવે છે કે “ તારે માટે આ સુધી વરની યાજના કરેલી છે.” શાસ્ત્રની અભ્યાસી અને કર્મસ્વરૂપની જાણુકાર મયણાસુંદરી પિતાની આજ્ઞાને માથે ચડાવી તુર્તજ પતિના પાસમાં જઈ ઉભી રહે છે. શાસ્ત્રકાર તે સમયનું વર્ણન કરે છે કે મયણાની મુખમુદ્રામાં યત્કિંચિત્ ફેરફાર વા બ્લાઅે તે સમયે માલુમ પડતી નહોતી. અહિં આ ગુણુની કિંમત છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531191 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 016 Ank 11 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1918 |
| Total Pages | 34 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |