________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭૮.
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
વ્યંતર સુખ. ૨ બાહ્ય સુખ યાને પદ્દગલિક સુખ. આત્મિક સુખને અનુભવ દરેક વ્યક્તિગત હોય છે. એ સુખને આનંદ બીજાના જોવામાં આવતું નથી. આ અભ્યતર આનંદ એ જીવને-આત્માના સ્વાભાવિક આનંદ છે. આત્મામાં અનંતસુખ સ. માયેલું છે. એ સુખના રેધકને વેદનીય કમ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ વેદનીય કર્મના બે પ્રકાર પાડેલા છે. એક શાતા વેદનીય કર્મ અને બીજું અશાતા વેદનીય કર્મ. પચેંદ્રિય સંપૂર્ણ હોય, નિરોગી શરીર હોય, શારીરિક વૈભવ, અનુકૂળ કુટુંબ, સમાજ અને રાજ્યદરબારમાં માન, પંચેંદ્રિયના વિષયેની અનુકૂળતા આદિ સર્વ શાતા વેદનીય કર્મના ઉદયવિપાકના ફળની નિશાની છે. એનો સમાવેશ બ ધ પૈગલિક સુખમાં થઈ શકે. અશાતા વેદનીય કમની નિશાનીઓ એથી વિપરીત છે–ઉલટા પ્રકારની છે. પંચેંદ્રિયમાં અપૂર્ણતા, રોગગ્રસ્ત શરીર, દરિદ્રતા, આ જીવિકાના સાધનોનો અભાવ, કુટુંબની પ્રતિકૂળતા, સમાજમાં અપ્રિયપણું, ઈત્યાદિ અશાતા વેદનીય કર્મના વિપાકેદયની નિશાની છે. શાતા અને અશાતા વેદનીય કર્મના બંધના કારણે જુદા જુદા હોય છે, જે જાણવાની દરેક વ્યક્તિની ખાસ ફરજ છે. તે શાસ્ત્રદ્વારા અથવા જ્ઞાતા પુરૂષદ્વારા જાણી લેવાની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
આ વેદનીય કર્મ એ આત્માના સ્વાભાવિક સુખનું રેધક છે. એને સર્વથા ક્ષય થવાથી આત્માનું અવ્યાબાધ સુખ પ્રકટ થાય છે. જે સુખ સિદ્ધ ભગવંતમાંજ સ્થિત થયેલું છે. એ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવાની જીજ્ઞાસા આપણા દરેકમાં હોય એ સ્વા. ભાવિક છે. અને તેને માટે અનિવૃત્તિમય પુરૂષાર્થની આવશ્યકતા છે. “ગુરૂ ગુણ માલા” નામના ગ્રંથની છઠ્ઠી ગાથામાં આચાર્ય મહારાજ સાત પ્રકારનાં સુખથી યુક્ત હોય છે એમ જણાવેલું છે. સુખી જીવન ગુજારવાને તે સાત કારણે આ પણે કેટલેક અંશે ઉપગ કરી શકીએ તેને કારણવાર આપણે અત્રે વિચાર કરીએ.
૧ સંતેષ. સુખી જીવન ગુજારવાને સંતોષને અગ્રસ્થાન આપવામાં આવેલું છે. અવ સંતેષનું ખરું સ્વરૂપ સમજવા જેવું છે. ગૃહસ્થધર્મના અંગે સંતેષને કેટલાક લોકે દુર્ગુણ તરીકે માને છે. જેનામાં અસંતોષ હોય છે તે જ આગળ વધવાને, ધનવાન થવાને, અને મેટાઈ મેળવવાનો પ્રયત્ન કરે છે. ગરીબાઈમાંથી શ્રીમંતાઈ પા. મેલા મેટા વેપારીઓમાં ગણાએલ લોકમાં જે સંતેષ હેત તે તેઓ એ પ્રમાણમાં આગળ વધી શકત નહિ એમ કહેવામાં આવે છે. અને તે પ્રથમ દર્શનીય છે એમ કહવામાં કાંઈ વજુદ છે એમ પણ આપણે કબુલ કરવું જોઈએ. અહિં જ શાસ્ત્રકારોના કથનની કસોટી આપણે કરવાની છે. શાસ્ત્રકારોને કહેવાને ઉદ્દેશ આપણે સમજ
For Private And Personal Use Only