Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
5
.
મ
.
-
•
-
સત્ય મિત્રતાનું સ્વરૂપ.
૨૪૭ લાગણી દુદખાય તે સહન કરી શકતો નથી તેને ન્યાયી અને સત્યનિષ્ઠ મિત્રની જેટલે સ્તુતિપાત્ર નજ ગણી શકાય, મનુષ્ય સ્વભાવમાં જ એવું કંઈક રહેલું છે કે જેવડે આપણને દંભ પરત્વે સ્વાભાવિક તિરસ્કાર ઉત્પન્ન થાય છે, જે નિર્બળતાને લઈને આપણે મિત્ર સર્વથા સત્યનિષ્ટ રહી શકતો નથી, તે તરફ આપણે લક્ષ ન આપીએ, પરંતુ તે આપણને છેતરવાનો યત્ન કરે છે એમ આપણા જાણવામાં આવે છે તે તેનામાં આપણે ફરી વખત કદાપિ વિશ્વાસનું આરોપણ કરી શકતા નથી; અને એ તે સૈને સુવિદિત છે કે વિશ્વાજ સત્ય મિત્રતાનો પાયો છે.
અયુત્કટ નેહભાવ કરતાં માન, પ્રસંશા, અને સમાનશીલતા ઉપર સત્યમિત્રતાને વધારે આધાર છે, જ્યાં સ્નેહભાવ એટલે બધે હોય કે ન્યાય અને સત્યને વિસરી જવામાં આવે છે, ત્યાં મિત્રતાને અંત વહેલો આવવા સંભવ છે, ન્યાય, સત્ય, માન અને પ્રસંશાને અવલંબી રહેલી મિત્રતાનેજ ગાઢ અને ચિરસ્થાયી મિત્રતા લેખી શકાય; ખોટા મિત્રે આપણા પિતાના પડછાયા સમાન છે, જ્યાં સુધી આપણે તડકામાં ચાલીએ છીએ, ત્યાં સુધી તે આપણે નિકટમાં રહે છે; પરંતુ આપણે છાયાવાળી જગ્યામાં પ્રવેશ કરીએ છીએ કે તે જ ક્ષણે તે આપણે ત્યજી દે છે. સત્ય મિત્ર તો પ્રકાશમાં તેમજ અંધકારમાં આપણને સરખી રીતે અનુસરે છે.
મિત્રતા કરવાની શક્તિ ઉપરથી ચારિત્ર્યનું પરીક્ષણ થઈ શકે છે. જેઓ સુખદુઃખમાં પોતાના મિત્રોને સરખી રીતે વળગી રહે છે તે લોકો સ્વાભાવિક રીતે સૈના વિશ્વાસપાત્ર બને છે. ઉદાત્ત ગુણે હેવાની તે નિશાની છે. જે લોકમાં કર્તવ્યપરાયણતાને અભાવ હોય છે તેઓમાં મહાન મિત્ર કરવાની શક્તિને પણ અભાવ દષ્ટિગત થાય છે. કોઈ મનુષ્યના વિજયનું માપ પણ તેના મિત્રોની સંખ્યા અને ગુણેપરથી કરી શકાય છે, કેમકે તેણે ગમે તેટલું દ્રવ્ય ઉપાર્જન કર્યું હોય તે પણ જે તેને ઘણુ મિત્રો નથી હોતા તે તેનામાં ઉત્તમ ગુણેની મહાન ખામી હોવી જોઈએ એ નિ:સંદેહ છે.
“ આ જગમાં સત્યમિત્ર એક મહા પવિત્ર વસ્તુ છે ” એવું શિક્ષણ આપણા બાળકોને આપણે પ્રથમથી જ આપવું જોઈએ, તેમજ તેઓને મિત્રતા કરવાની શક્તિનો વિકાસ કરતાં શિખવવું જોઈએ. આથી તેઓનું ચારિત્ર્ય શુદ્ધ બનશે અને તેઓની દ્રષ્ટિ વિશાળ થશે, તેમાં સુંદર ગુણેને વિકાસ થશે, અને તેઓનું જીવન મધુર, શાંત અને રસિક બનશે. મિત્રના સંબંધ આ સર્વ ઉલેખથી આટલું સ્પષ્ટ થાય છે કે સત્યનિષ્ઠ, કર્તવ્યપરાયણ અને ચારિત્ર્યવાન મિત્રની પ્રાપ્તિ સદ્ભાગ્ય વિના મુશ્કેલ છે.
અંતમાં મહાન કવિ શેકસપીયરની નીચેની બેધદાયક પંક્તિઓપર મનન કરવાની વાચકવર્ગને વિનતિ કરી અત્ર વિરમવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 531190 |
| Book Title | Atmanand Prakash Pustak 016 Ank 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publisher | Jain Atmanand Sabha Bhavnagar |
| Publication Year | 1918 |
| Total Pages | 34 |
| Language | Gujarati, Hindi |
| Classification | Magazine, India_Atmanand Prakash, & India |
| File Size | 4 MB |