________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. અશાશ્વત છે, ચયવાન છે, તેને તેવા રૂપે તમે જોઈ શકે ત્યારે જ તેની પછવાડે રહેલું પરમ સ્થાયી તત્વ તમને અવગત થઈ શકે તેમ છે અને તેટલાજ કારણથી શાસ્ત્રકારોએ એ અનિત્યતાની જવલંત છાપ તમારા હૃદય ઉપર પાડવા પ્રયત્ન કર્યો છે પરંતુ એટલીજ છાપ હૃદયમાં મેળવવી એથી કશો જ લાભ નથી. તે છાપની સાથે તેની સહગામી તત્વભાવના ઉપલબ્ધ થાય તે જ તે અનિત્ય ની ભાવનાની પ્રાપ્તિ સાર્થક અને સફળ ગણાવા ગ્ય છે. જેમ શરીરે શુદ્ધ બનવાને માટે પ્રથમ સાબુ લગાડવાની જરૂર છે, પરંતુ એકલે સાબુ ચાળીને સંતોષ માનવો એથી કાંઈ વળતું નથી, પરંતુ તેનું સહગામી કાર્ય–પાણીથી તે સાબુના ફીણને સાફ કરવું જરૂરનું છે, તેમ અનિત્ય ભાવનાની ઉપલબ્ધી સાથે તેની પછવાડે આવવી જોઈતી ન્યાયાનુસારી ભાવના ન હોય તો એકલી અનિત્ય ભાવના ઉલટી અસર ઉપજાવે છે. અનિત્યની પછવાડેનિત્ય તત્વ શું છે, જેને જેન શાસ્ત્રકાર નિશ્ચય (unchangeablo) શાશ્વત ( eternal) પરમ ( Great ) તત્વ કહે છે તે શું છે તેની ભાવના પ્રાપ્ત કરવી એ અનિત્ય ભાવનાની સિદ્ધિનું સ્વાભાવિક ફળ છે. આજે આપણે અનિત્ય ભાવના આપણી સાંપ્રદાયીક પદ્ધતિને અનુસરીને હરરોજ ભાવતા રહીએ છીએ, પરંતુ તેની પછવાડે તેના કુદર પરિણામરૂપે આવવી જોઈતી આ પરમ તત્વની ભાવના ઉપર ભાગ્યેજ કોઈની દૃષ્ટિ જાય છે. ખરી રીતે અનિત્ય ભાવનાનું વિધાન શાસ્ત્રકારોએ એટલાજ માટે નિમીત કરેલું છે કે તે સિદ્ધ થયા પછી નિત્ય ભાવનાની ઉપલબ્ધી સરળ થાય, આ તત્વનો વિચાર આપણે હવે પછી કરીશું.
અધ્યાયી.
એક પ્રાચીન જૈનમુનિનું ઉ
ચાર જીવન.
એક મહાત્મા લખે છે કે – " तद्वननं वर्ननमेव सौम्यं न येन भाविन्यनु तव्य ते मनः । वृत्तं तु यद् भाविनि वने च सहायक जागृतिदं यथा स्यात् " १
તેનું નામ ઉચ્ચ વર્તન છે કે જે વર્તનને લઈને વર્તનાર મનુષ્યના મનને પશ્ચાત્તાપ ન થાય અને એવું વર્તન કરેલું હોવું જોઈએ કે જેથી ભવિષ્યના વર્તાનને તે વર્તન સહાયભૂત અને જાગૃતિ આપનાર થાય.” આ કહેવાને આશય એવો છે કે, મનુષ્ય જગતમાં એવી રીતે વર્તવું જોઈએ કે, જેથી તેને બે વષ્યકાળમાં પોતાના ભૂતકાળના વન માટે પશ્ચાત્તાપ ન થાય અને તેનું ભૂતકાળનું વર્તન ભવિષ્યકાળના વર્તનને સહાયભૂત અને જાગ્રતિદાયક થાય.
આવા ઉચ્ચ જીવનને ધારણ કરનારા અનેક આત્માઓના ચરિત્રો જૈન ઈતિ
For Private And Personal Use Only