________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ત્વમાં વાસ્તવ ભેદ ન હોવા છતાં આપણા માનસ-ચક્ષુને તે જુદાજ પ્રકા રના તાત્વિક મૂલ્યવાળુ જણાય છે. ઈશ્વરી નિયમ કહે કે કુદરતી કાયદો કહેા. પરંતુ તેમાં એવુ જણાય છે. મધુ સ્થળ સૂક્ષ્મ અનિત્ય હોવા છતાં તે મૂળ ઉપાદાનરૂપે એકજ છે અને તે જુદા જુદા કાળમાં જુદે જુદે આડંબર ધારણ કરીને હૃદયને નવીનતાની છાપ અર્પે છે. ભાવનાના ઇતિહાસની પ્ીલ્મ ( film ) તત્વત: એકજ પ્રકારના ચિત્રા પેાતાની સામેના પટ ઉપર નાંખ્યા કરતી જણાય છે. મનુષ્ય હૃદયને એકના એક લેખાશ અને એકનુ એક રૂપ ગમતું નથી, તેથી તેની તે વસ્તુ અગર તે સ્થૂળ હા કે સૂક્ષ્મ હેા,-જડપદાર્થરૂપે છે કે ભાવનારૂપે હા,--નવા નવા વેશ ધારણ કરીને જન મનનું રંજન કરે છે. Sarmonier Willianus નામને સમર્થ પંડિત એક સ્થાને ડીકજ લખે છે કે-Hindus were Sinozites more than two thousand years before the existence of spinoza; and Darwinians many centuries before Darwin; and Evolutionists many centuries before the doctrine of Evolution had been accepted by the scientists of our time and before any world like evolution existed in any language of the world.” અર્થાત:-સ્પીનાઝાના અસ્તિત્વ પહેલા બે હજાર વર્ષ પૂર્વે હિંદુએ સ્પીનાઝાના માનુયાયી હતા, અને ડારવીનના પૂર્વે અનેક શતક પહેલાં ડારવીનના મતાવલ બીએહતા, અને વમાન કાળના વૈજ્ઞાનિકોએ ક્રમિક વિકાસના સિદ્વાંત સ્વીકાર્યો તથા દુનીય'ની કોઇપણુ ભાષામાં “ ક્રમિક વિકાસ ” ને સુચવનારો કઇપણ શબ્દ ઉત્પન્ન થયા તે પહેલાં પણ ઘણા સૈકાએ પૂર્વ તેઓ ક્રમિક વિકાસવાદીઓ હતા. Professor Davies પણ એ... ભાવને અભિવ્યક્ત કરતા સાંખ્યદર્શન સબધે એક સ્થાને જણાવે છે કે "In this Espect the human intellect has gone over the same ground that it has occupied more thon two thousand years ago અર્થાત: “ આ વિષયમાં ( સાંખ્ય તત્વ સબંધે ) બે હજાર વર્ષ પૂર્વે મનુષ્ય બુદ્ધિ જે સ્થાન ઉપર હતી તેજ સ્થાન ઉપર તેણે ભ્રમણ કર્યાં કર્યું છે.
આ પ્રમાણે મનુષ્યની જ્ઞાન હૃષ્ટિ જે જે સ્થાનમાં પડે છે ત્યાં ત્યાં તે જોઈ શકે કે આ ધુજ અનિત્ય, ચાંચળ, ક્ષણસ્થાયી, પલક પલકમાં નવે પરિવેશ ધારણ કરતું, અસત્ય, માયીક, પ્રાપ'ચીક, અને નદીના પુરની પેઠે ઝડપથી વહી જતુ છે. પરંતુ આ સત્યને બીજી માજી પણ છે એ ભુલવુ જોઇતુ નથી. આ બધુ નાશ પામવાના સ્વભાવવાળુ છે, આપણે પાતે પણ એક વખતે કુચ કરી જવાના છીએ, આપણા સગા, વ્હાલા, મિત્ર, પરિવાર, સ્ત્રી, પુત્ર, મધુ, વ્હેન આદિ સવ પંખીના મેળા પેઠે ક્ષણુભર ભેગા થયા છીએ અને બીજી ક્ષણે સૌ સૈાના માગે
For Private And Personal Use Only