________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેના ઐતિહાસિક સાહિત્ય.
બીજા વર્ષમાં (રાજા) સાતકની (સં. શાતકણી) એ તેના (ખારવેલના હુમલા)થી પશ્ચિમ ભાગને બચાવવા માટે (ખંડણી તરીકે) ઘેડા, હાથીએ, માણસો, રથ તથા પુષ્કળ ધન મોકલ્યું. તેજ વર્ષમાં તેણે મસીક (3) શહેર કુસુમ્બ (?) ક્ષત્રીઓની મદદથી લીધું.
ત્રીજા વર્ષમાં તે ગીત વિદ્યા શિખે અને નાચ, ગાયન અને વાજી તથા આનંદોત્સથી લોકોને તેણે આનંદ પમાડ્યો.
ચોથા વર્ષનો હેવાલ તૂટી ગયો છે અને સંબંધ પણ બેસતો નથી. એટલું તે જાણી શકાય છે કે ધર્મકૂટ ટેકરી ઉપરનું એક જુનું ચૈત્ય તેણે સમરાવ્યું અને તેમાં છત્ર તથા કલશો આણ આપ્યા અને તેની પૂજા કરી. તે કહે છે કે રાષ્ટ્રીક અને ભેજક, તેના ખંડીઆ રાજાઓમાંના ત્રિરત્નમાં શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન કરવા માટે તેણે આ પ્રમાણે કર્યું હતું.
પાંચમું વર્ષ દાનનું છે. આ વર્ષમાં તેણે નન્દરાજાનો ત્રિવાર્ષિક સત્ર પુનઃ શરૂ કર્યો અને પાણીની સવડ કર્યાનું દેખાય છે. (Water Works Scheme) પણ આ ભાગ ભાંગી ગયે છે તેથી અર્થ શંકાયુક્ત છે.
છઠ્ઠા વર્ષને અહેવાલ ઘણે ખરે જતો રહ્યો છે પણ આ વર્ષમાં તેણે લોકેપગી લાખો કામે કર્યાનું જણાય છે.
સાતમા વર્ષને હેવાલ બધો જતો રહ્યો છે.
જે આઠમા વર્ષો હેવાલ છે તે એક એતિહાસિક દ્રષ્ટિથી ઘણો ઉપયોગી છે. પરંતુ તેનો એક ભાગ જતો રહ્યો છે એ શોકની વાત છે. આ વર્ષમાં એક રાજ જેણે બીજા રાજાને મારી નાંખ્યો હતો અને જે રાજગૃન રાજાને દુ:ખ આપતો હતો, તે ખારવેલના પાછળ પડવાથી તથા ખારવેલના લશ્કરના મેટા અવાજથી મથુરામાં નાસી ગયાનું કહેવામાં આવ્યું છે. આ રાજાઓ કેણ હતા તે ભાંગેલા. ભાગમાં જતું રહ્યું છે.
નવમા વર્ષમાં તેણે કરેલાં કેટલાંક કામે વિષે ઉલેખ છે. ઘણો ભાગ ભાંગી
૧ આ લેખના અારા નાનાવાટ લેખતા અારો જેવા છે તેથી હું ધારું છું કે આ સાતકની તે કદાચ નાનાઘાટ બાવલામાંના ચોથા બાવલાને શ્રી સાતકની હોય. સરખાવા-બાએ ગેઝેટીઅર, પુ. ૧૬, નાશીક ગુહા ઉપરની ટીકા.
૨ આ લેખમાં આથી કાંઈ વધારે હોય તેમ લાગે છે. (જો કે સ્પષ્ટ નથી, કારણકે એ ભાગ કેટલીક જગ્યાએ ખંડિત થએલે છે.) તે એ છે કે કલિંગના પહેલાંના રાજાઓને આ ચૈત્ય સાથે કોઈ જાતને સંબંધ હતો,
For Private And Personal Use Only
