________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ઐતિહાસિક સાહિત્ય. પ્રલાપ છે; આત્મસિદ્ધિનું મહા વિજ્ઞાન સંપૂર્ણ કળાએ સ્વાર્પણ ભાવના પ્રગટાવ્યા વિના હસ્તગત કદી થઈ શકતું નથી, અને જેટલે અંશે એ ભાવના ઉદયમાન થાય છે તેટલે અંશે આત્મા પરમાત્માના મહારાજ્યને વારસ બની શકે છે. એ મહારાજ્યમાં સ્વાર્થની નીતિને લેશ પણ અવકાશ નથી. દુખી પ્રાણીઓને પોતાનું કર્મ ભેગવવા દેવાની અનુકુળતા કરી આપવી, અને તે રીતે કુદરતને કર્મફળદાયક નિયમ કાંઈપણ બાધા કર્યા વિના પ્રવર્તવા દેવો એ સમજણ બહુ મુર્ખાઈ ભરેલી છે. આપણી ફરજ તે એ છે કે એ નિયમની સખ્તાઈમાંથી, આપણાથી બને તેટલા અંશે તેમને બચાવી લેવા. આપણા હૃદયમાં કુદરતે જે સહાનુભૂતિ, અનુકંપાવૃતિ, વિશ્વપ્રેમ આદિ ઉમદા વૃતિઓ પેલી છે તેનો હેતુ એ છે કે જ્યાં એ વૃતિઓને કાર્યરૂપ થવાના પ્રસંગે આવે ત્યાં તેને કર્તવ્યરૂપે પરિણુમાવવી. આત્માને ઉન્નતિકમ હદયની ઉચ્ચ વૃતિઓના પ્રવર્તનમાંથી જ સાધી શકાય છે, આથી એ વૃતિઓને
જ્યાં કર્તવ્યાકાર થવાના પ્રસંગે આવે ત્યાં ઉપર જણાવી તેવી બેવકુફી ભરેલી તત્વનીતિનું અવલંબન લઈ કર્તવ્યહીન બનવું એ વ્યાજબી નથી. સેવા, સ્વાર્પણ, આત્મવિસર્જન, ત્યાગ અને બંધુતામાંથી જ આત્માની ઉર્ધ્વગતિનો માર્ગ ખુલે છે. અનુભવ અને શાસ્ત્ર ઉભય એ કથનની સાક્ષી નિરંતર પુરી રહ્યા છે. આથી કુદરત ગમે તે પ્રકારે કામ કરતી હોય, પરંતુ આપણે ધર્મ તે પારકું કષ્ટ બને તેટલું ન્યુન કરવાનું જ છે.
જેન એતહાસિક સાહિત્ય. જૈન નૃપતિ ખારવેલનો શિલાલેખ.
(ગતાંક પૃષ્ટ ૭૭ થી શરૂ.). ઉદયગિરિની ગુહાઓનાં કોતરકામમાં એવું કાંઈ ખાસ નથી કે જેથી આ પણે નક્કી કરી શકીએ કે એ જેન અગર દ્ધ ગુહાઓ છે. ગુહાઓમાં એક જુની પ્રતિમા નથી. કોતરકામની પૂજનીય વસ્તુઓમાં માત્ર વૃક્ષે છે તથા માણેકપુર ગુહામાંના નીચેના ભાગમાં જે ભાંગેલા “સ્તુપ” જેવું લાગે છે તેની આગળ નમસ્કાર કરતી માણસની આકૃતિઓ છે. વળી આ ગુહાઓની ટેકરીની ચે એક જુના ‘સૂપ” નો પાયે છે અને આ સ્તૂપની આજુબાજુના કઠેરાના સળીઆનાં છિદ્રો હજુ પણ જોવામાં આવે છે. પરંતુ આ ઉપરથી જ માત્ર આપણા પ્રશ્નને જવાબ નીકળી શકે નહિ; કારણ કે શરૂઆતને જૈનધર્મ બદ્ધધર્મ જેવજ હતું જેથી વૃક્ષ તથા સ્તૂપ
For Private And Personal Use Only
