________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૩૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ ભાવાર્થ-જ્યારે ઉદય ચલ ઉપર સૂય ઉદયને પામી ગગન મંડળને શેભાવે છે, ત્યારે રાત્રિ વિકાશિત કમળનું વન જે છે તે સકેચાઈ જાય છે અને સૂર્ય વિકશિત કમળના વને જે છે તે વિકસ્વરપણાને પામે છે, તે સમયે ઘુવડ પક્ષી હર્ષને ત્યાગ કરે છે અને ચક્રવાક પક્ષી પ્રીતિને ધારણ કરે છે, કારણ કે ચં. દ્રમાના ઉદયથી ચક્રવાકને ચક્રવાકીને વિજોગ થાય છે અને પ્રભાતે સૂર્ય ઉદય થયાથી બન્નેને પાછો સંગ થાય છે તેથી ચક્રવાક પક્ષી પ્રીતિને ભજવાવાળે થાય છે; વળી સૂર્યના ઉદય પામવાથી ચંદ્રમા અસ્તપણાને પામે છે. કર્મની ચિત્ર વિચિત્રતાવાળા પ્રાણોને વિપાક પણ તેવી રીતે ચિત્ર વિચિત્ર જ રહે છે. કહેવાને તાત્પર્ય એ છે કે એક જ સૂર્યના ઉદયથી કેને શોક તેમજ કેઈકને હર્ષ થાય છે, તેમજ આ અસારે સંસારને વિષે પ્રાણીને કાંઈક દુઃખ ને કાંઈક સુખ તથા કેટલાક પ્રાણીને એકાંત દુઃખ પણ રહેલું છે, તથાપિ પામર પ્રાણ તેને સુખ માને છે તે પણ કમની વિચિત્રતા વિના બીજું કાંઈ પણ નથી. આવા દુઃખમય સંસારને વિષે છે બિચારા પરિભ્રમણને કર્યા જ કરે છે. કહ્યું છે કે
यतः उक्तंसिद्धांतेऽपि एगिदिश्रा ज सव्वे, असंखनस्सप्पिणीसकायंम्मि ।
नववज्जतिमरंति, अणंत काया अणंताज ॥ १ ॥ ભાવાર્થ-એકેન્દ્રિય સર્વે અસંખ્યાતિ ઉત્સપિણ અવસર્પિણી સુધી સ્વ કાયને વિષે ઉત્પન્ન થાય છે ને મરણ પામે છે, તેમજ અનંતકાયના જી સ્વીકાયને વિષે અસંતી વાર જન્મ મરણને કરે છે. તથા
થતદसंखिज्जसमा विगला, सत्तह नवापणिदितिरिमाणुआ ।
उक्वजतिसकाए, नारयदेवानोचेव ॥१॥ ભાવાર્થ-વળી વિકલૈંદ્રિય એટલે હૃદ્ધિ ત્રિદ્ધિ તથા ચતુરિટ્રિયે જે તે સ્વકાયને વિષે સંખ્યાના જન્મ મરણને કરે છે, તિર્યંચ પચંદ્ધિ તેમજ મનુ જે સ્વકાયને વિષે સાત આઠ વાર ઉત્પન્ન થાય છે, નારકી તેમજ દેવતા મરીને પિ તાની કાયમાં ઉત્પન્ન થતા નથી. એટલે નારકી મારીને નારકીમાં અને દેવ મરીને દેવ થતા નથી. વળી પણ કહ્યું છે કે –
न सा जाइ न सा जोणी, न तं गणं न तं कुलं । न जाया न मिया जत्थ, सव्वे जीवा अपंतसो ॥१॥
For Private And Personal Use Only
