________________
આત્માન પ્રકાશ,
પન્યાસજી શ્રીમદ્ દાનવિજયજી મહારાજતુ વ્યાખ્યાન ૯ મું.
( ગતાંક પૃષ્ટ ૨૦૯ થી શરૂ )
ગવ્યાખ્યાનના અવશિષ્ટ ભાગ.
આજસુધીમાં દેવગુરૂ ધર્મનું સ્વરૂપ તથા સાધુ અને ગૃહસ્થ ધમ તથા તે ધમને ચેાગ્ય થવાના ગુણાનુ કિંચિત્ સ્વરૂપ તથા મૂર્તિ સ્થાપન વિષે કિંચિત તથા જગત્ અનાદિ છે અને તેના કર્તા કાઈ નથી તે વિષયમાં પણ કિ‘ચિત્ સ્વરૂપ કહ્યું. હવે જગતના કર્તા કાઈ નથી તે વિષયમાંજ ખાકી રહેલ સ્વરૂપમાંથી કંઇ કહીશું તે શ્રવણ કરશેા, અને શ્રવણ કરી ચેગ્યાયેાગ્યને વિચાર કરવા, તે આપ બુદ્ધિમાનાને આધિન છે.
॥ મંઢાવનું ૫
समुत्पत्तिविध्वंसनित्यस्वरूपा । यदुत्था त्रिपद्येव लोके विधित्वम् ।। हरत्वं हरित्वं प्रपेदे स्वभावैः । स एकः परात्मा गतिर्मे जिनेंद्रः ॥ १ ॥
૨૩૪
W
અથ—જગતમાં જેટલા પદાર્થોં છે તે પર્યાયથી ઉત્પત્તિ સ્વભાવવાળા તથા નાશ સ્વભાવવાળા અને દ્રવ્યરૂપે કરીને નિત્ય સ્વભાવવાળા છે પણ કાઇ ઉત્પત્તિ કે નાશ કરતુ' નથી—માવા પ્રકારના જ્ઞાનને જૈનમતમાં ત્રિપદી કહેલ છે. આવા સત્ જ્ઞાનને પ્રચાર કરવાથી જે પરમદેવે બ્રહ્માપણું, હરપણું, અને વિષ્ણુપણું સ્વભાવથીજ ધારણ કર્યું છે એવા પરમદેવ અમારી ગતિ કરવાવાળા થાઓ. પણ જગતની ઉત્પત્તિ કરનાર બ્રહ્મા તથા નાશ કરનાર હર અને રક્ષણુ કરનાર વિષ્ણુ જે લેાકેાએ કૃત્રિમપણે માનેલા છે તેવા સ્વરૂપવાળા પરમદેવ નથી. ઇત્યાશય, શિષ્ય———એકજ પરમબ્રહ્મ માનીએ તેા પછી શું દૂષણ ?
ગુરૂ-જો એકજ પરમબ્રહ્મ સત્ સ્વરૂપ છે, તે પછી ગામ, નગર, પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, ગાય, ભેસ, ઘેાડા, હાથી, માણસ, રાજા, રંક આદિ પ્રતીત થાય છે. તે સત્ સ્વરૂપ કેમ નહિ ? અને જો સત્ છે તે એકજ પરમબ્રહ્મ કેવી રીતે સિદ્ધ થશે ?
શિષ્ય—જે પદાથ પ્રતીત થાય છે તે મિથ્યા છે, તે અનુમાનથી સિદ્ધ છે. જીએ પ્રપ′ચ મિથ્યા છે. શા કારણથી ? તે પ્રતીત હોવાથી, જે પ્રતીત થાય
