________________
વ્યવહા૨થી ધર્મ પ્રાપ્તિ થાય છે?
મૃતઃ
पापान्निवारयति योजयते हिताय, गुह्यं निगूहति गुणान् प्रकटी करोति, आपद्गतं च न जहाति ददाति काले, सन मित्रलक्षणमिदं प्रवदंति संतः ॥ १ ॥
૩
ભાવાથઃ—પાપ થકી નિવારણ કરે તેમજ હિત ઉત્પન્ન કરવામાં ચેાજના કરે એટલે હિતાર્થ કરવામાં જોડે, ગુહ્યને ગુપ્ત રાખે તેમજ ગુણાને પ્રગટ કરે તેમજ આપદાને વિષે પ્રાપ્ત થયેલાના ત્યાગકરતા નથી. અને કાળે યથેાચિત જેવુ હાય તેવુ આપે છે. આટલા ઉપરના ગુણયુક્ત માણસાને સજ્જને સારા મિત્રતાના લક્ષણ કહે છે. અર્થાત આવા ગુણ્ણા જેને વિષે હાય તેજ ખરા મિત્ર કહેવાય છે.
વળી લેાકને વિષે પણ વ્યવહાર મટ્ઠાન કહેલા છે. જેમકે ચાર દિવસ સીનેા સોંગ છેડવા એટલે ઋતુવાળી સ્ત્રીને ચાર દિવસ ત્યાગ કરવી, વર્ષાઋતુને વિષે. એટલે વર્ષાકાળમાં ગાડામાં અથવા ખીજાં કોઇપણ વાહનમાં બેસવું નહિ તથા વર્ષાકાળને વિષે પરગામ પણ ગમન કરવું નહિ. લેાક વિરૂદ્ધતાના ત્યાગ કરવા વિગેરે વ્યવહાર મા શ્રેષ્ટ છે, એટલે વ્યવહાર મા નેજ ઉત્તમ કહેલા છે, વર્ષાકાળમાં પરગામ ગમન નહિ કરવાનો વ્યવહારૂ દૃષ્ટાંત.
કાઇ દેઉળવાડાના રહેવાશી લાખાક નામને વર્ષાકાળને વિષે ગામડા તરફ ચાલ્યેા. મા માં ચાલતા રસ્તાને વિષે વાડાસીણઉલી નામનું ગામ આવ્યું, ત્યાં ગયા. તેને કાઈ સ્રીએ પુછ્યુ કે, હું ભાઇ સજ્જન ? તમા જે ગામમાં વાસ રહેા છે ત્યાં પ્રપુન્નાટ તથા જોજરૂ તથા કુ શુ વિગેરે એક જાતની વનસ્પતિ તથા કશુ ભાદિ ધાન્ય વિશેષ થયા છે કે નહિ ? ત્યારે તે ખેલ્યા કે કયાંથી. એટલે તે સ્ત્રી ખેલી કે ને તે થયા હોય તા, આવા વર્ષાકાળને વિષે પણ આજીવિકાના હેતુભૂત ગાય, કાદવવાળી કાળી ભૂમીમાં કોઇ ઘરના મહાર નીકળે નહિ, પણ હું જાણું છું કે તે પણ થયા નથી. એટલે તમારે ચામાસામાં બહાર નીકળ્યા વિના છુટકે નહિ. આવુ એલવાથી લાખાદિક ઘણાજ લજવાણા અને ચામાસામાં ઘરના ખહાર નીકળવું નહિ એટલે ગામડામાં જવુ નહિ આવે નિયમ કર્યાં.
વળી સિદ્ધાંતને વિષે પણ સાતે નચેામાં વ્યવહાર નય મળવાન કહેલે છે. यतः आवश्यकसूत्रे
बहारो विहिबलवं, जं उपत्थपि बंदई अरिहा, जोहो अणाभिन्नो, जाणंतो धम्मयं एयं ॥ १ ॥
મ
