________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પન્યાસ શ્રીમદ્ દાનવિજ્યજીનું ધમ સબંધી ભાષણ ૨૦૫ ગુરૂ–હે શિષ્ય, સાંભળ. પ્રલયકાળમાં જ્યારે જગતું ન હતું ત્યારે જળ કયાંથી
આવ્યું? જળ કોના આધારે રહ્યું? જળ ઉપર શેષનાગ કેવી રીતે રહ્યો? નાભિમાંથી શું કમળ પિદા થાય છે? ઈત્યાદિ –આ વચને કેવાં છે? તે તમે જ વિચાર કરશે. (આ ઠેકાણે ઘણું કહેવાનું છે, જે ટુંકમાં ન કહી શકાય.) બ્રહ્માજી પણ કર્તા યુક્તિથી સિદ્ધ નથી. તેમને કોણે પેદા કર્યા? ઈત્યાદિ વિચાર કરવા ગ્ય છે. વળી કહે કે જ્યારે જગની રચના કોઈ પણ ઈ
શ્વર કરે છે, તે તે જગતના રચનાર ઈશ્વરને આપ કેવા પ્રકારના માને છે? શિષ્ય-શું ઈશ્વર પણ જુદા જુદા પ્રકારના હોય છે? ગુરૂ-મતવાળાઓએ બે પ્રકારથી માનેલ છે. શિષ્ય-ક્યા ક્યા પ્રકારના ગુરૂ-કેટલાકે તે કેવળ ઈશ્વર જગની ઉત્પત્તિનું કારણ માનેલ છે. તથા કેટ
લાકે જીવ, પરમાણુ, આકાશ, કાળ આદિ સહિત ઈશ્વર જગની ઉત્પત્તિનું.
કારણ માનેલ છે. તમે કેને માને છે? શિષ્ય–વેદાદિ શાસ્ત્રમાં કેવળ ઈશ્વરને જ જગતની ઉત્પત્તિનું કારણ કથન કર. '
વામાં આવેલ છે તે માનીએ તે તેમાં શું ફૂષણ આવે છે? ગુરૂ-તમારું કહેવું ઈશ્વરને બહુ જ કલંકીત કરે છે. શિષ્ય-જગત્ રચવામાં ઈશ્વરને શું કલંક આવે? ગુરૂ–દરેક કાર્ય કરવામાં ઉપાદાન કારણ તથા નિમિત્ત કારણાદિ હોય છે-ઉપા
દાન વિના કેઈ કાય થતું નથી. તે જગત્નું ઉપાદાન કારણ કેણુ? શિષ્ય-ઇશ્વર પિતાની શક્તિથી જ જગત રચે છે, માટે ઈશ્વરની શક્તિ જ ઉપા
દાન કારણુ માનીએ તે શું દૂષણ? ગુરૂ–ઈશ્વરની શક્તિ ઈશ્વરથી ભેદ છે કે અભેદ છે? ભેદ છે તે તે જ છે કે ચેતન?
જે જડ છે તે તે નિત્ય છે કે અનિત્ય. જે કહેશે કે ભેદ છે, ને તે જડ છે તેમજ નિત્ય છે તે પછી તમારું કહેવું કેવળ ઈશ્વર જ જગનું કારણ છે એ સત્ય કેમ બનશે? જે કહેશે કે ભેદ છે, જડ છે, અને અનિત્ય છે તે પછી તે અનિત્ય શક્તિ શાથી ઉત્પન્ન થઈ? જે કંઈ બીજી શક્તિથી ઉત્પન્ન થઈ તે તે પણ ભેદ, કે અભેદ, જે ભેદ કહે છે તે જડ કે ચેતન? જે જ કહો તે તે નિત્ય કે અનિત્ય નિત્ય કહે તે પૂર્વનું જ કહેલ દુષણ આવે, . અને જે અનિત્ય કહે તે તેની ઉત્પત્તિ શાથી થઈ? ઇત્યાદિ અનવસ્થા દૂષણ આવે અને જે ચેતન કહે તે પૂર્વનાં જ દૂષણે આવે, તથા જે ભેદ કહે તે ઇશ્વરજ સિદ્ધ થયા, અને ઈશ્વરાજ જ્યારે તે ઉપાદાન કારણ થયા તે સર્વ વસ્તુ રૂપ ઇશ્વર થયા. જ્યારે ઈશ્વર જ સર્વ વસ્તુ ૨૫ થયા
For Private And Personal Use Only